Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SİNEM SEYHAN
Danışman: Soner Kazaz
Özet:Çalışmada, ülkemiz florasında yayılış gösteren gül türlerinden Rosa damascena, Rosa semperflorens, Rosa alba ve Rosa foetida'nın çiçek tozları +4 °C'de 1, 2, 3 hafta ve -18 °C'de 2, 4, 6, 8 hafta depolanarak canlılık oranları ve çimlenme güçleri incelenmiştir. Çiçek tozu canlılık oranının belirlenmesinde İyotlu Potasyum İyodür (IKI), çiçek tozu çimlenme gücünün belirlenmesinde ise doymuş petri (petride agar) yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, gerek +4 °C'de, gerekse -18 °C'de farklı sürelerde depolanan çiçek tozlarında, gül türleri, depolama süreleri ve gül türü x depolama süresi interaksiyonun canlı çiçek tozu oranı, morfolojik normal çiçek tozu oranı ve çimlenme gücünü istatistiksel olarak önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir. Gül türleri arasında en yüksek canlı çiçek tozu oranı gerek +4 °C'de (%46,72) gerekse -18 °C'de (%41,16) Rosa damascena türünde saptanırken, en yüksek çimlenme gücü yine +4 °C'de (%40,12) ve -18 °C'de (%36,11) R. damascena türünde tespit edilmiştir. En düşük canlı çiçek tozu oranı, +4 °C'de Rosa alba (%11,17) türünde, -18 °C'de yine R. alba'da (%2,87) belirlenmiştir. Hem +4 °C'de 0-3 hafta, hem de -18 °C'de 0-8 hafta depolanan çiçek tozlarında canlılık oranlarının depolama süreleri uzadıkça, önemli ölçüde azaldığı ve sırasıyla %37,90-21,33 ve %37,90-15,11 arasında değiştiği, çiçek tozu çimlenme oranlarının da depolama süresine bağlı olarak önemli ölçüde azaldığı ve sırasıyla %20,52-11,55 ve %20,52-7,54 arasında değiştiği belirlenmiştir. Çalışma, 4 °C'de depolanan R. damascena türüne ait çiçek tozlarının 3 hafta, R. foetida türüne ait 2 hafta, R. semperflorens ve R. alba türlerine ait çiçek tozlarının 1 hafta depolanabileceğini, 18 °C'de depolanan bütün türlere ait çiçek tozlarının ise 4 haftaya kadar depolanabileceğini ortaya koymuştur. In this research, viability and germination trials of pollens of rose species which are spreaded naturally along our country, Rosa damascena, Rosa semperflorens, Rosa alba and Rosa foetida were carried out. Agar plate (saturated petri) method was used to determine germination rate and Iodized Potassium Iodide (IKI) method was used to determine pollen viability. In the study, it has been indicated that pollen storage temperature and duration have significant effects on pollen viability and morphologicaly normal pollen count. Remarkable differences between species have been observed before storage too. Pollens stored in +4 °C and -18 °C showed remarkable differences over the interaction between storage duration x rose species. Pollen viability before storage has been observed as 65,28% in R. damascena, 48.89% in R. semperflorens, 19.01% in R.alba and 18.41% in R. foetida while 36.38% 38.34%, 2.13%, 8.49% respectively for the pollens stored at 4 C for 3 weeks and 28.36%, 23.34%, 2.87%, 5.85% respectively for the pollens stored at -18°C for 8 weeks. On the other hand, germination rate was determined as R. damascena (46.37%), R. semperflorens (24.28%), R. alba (3.73%) and R. foetida (7.69%) in non-stored pollen while R. damascena (33.12%), R. semperflorens (9.94%), R.alba (0.29%) and R. foetida (2.83%) in pollen stored at 4 C for 3 weeks; R. damascena (25.33%), R. semperflorens (3.6%), R.alba (0.25%) and R. foetida (0.99%) in pollen stored at -18°C for 8 weeks. Pollen viability, morphological normal pollen and germination rates were observed to decreased in all studied species. The highest viability was observed in Rosa damascena in both +4 °C (46.72%) and -18 °C (41.16%), besides the highest germination rate was observed in the same species as 40.12% and 36.11% respectively. The lowest viability was identified as 11.17% in +4 °C and 2.87% in -18 °C in Rosa alba species. Viability showed a significant decrease when stored both for 0-3 weeks at +4 °C and 0-8 weeks at -18 °C and changed between 37.90%-21.33% and 37.90%-15.11% respectively; germination rate also showed a significant decrease between 20.52%-11.55% and 20.52%-7.54% respectively. In conclusion the pollens of R. damascena can be storaged in 3 weeks and R. foetida can be storaged in 2 weeks at 4 °C. And 1 week is best storage duration for R. semperflorens and R. alba species. Together with species can be storaged -18 °C up to 4 weeks.