Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA AVCI
Danışman: ERGÜN AKÇAY
Özet:Bu araştırma, Safkan Arap atı kısraklarında, dondurulmuş-çözdürülmüş spermayla farklı dozlarda ve farklı zamanlarda yapılan tohumlamaların ve kısrak yaşının dölverimi üzerine etkisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2010 yılında Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)'ne bağlı Sultansuyu, Karacabey ve Anadolu Tarım İşletmeleri Atçılık şubelerinde yürütülmüştür. Araştırmada her bir işletmede 16 baş olmak üzere çeşitli yaşlarda toplam 48 baş Arap atı kısrağı kullanılmıştır. Kısraklar Karacabey Tarım İşletmesi'nde dondurulan Arap atı aygır spermaları ile tohumlanmışlardır. Sultansuyu Tarım İşletmesindeki kısraklar 50 x 106 motil spermatozoa içeren 0.5 ml'lik 8 adet (400 x 106), Karacabey Tarım İşletmesindeki kısraklar 0.5 ml'lik 16 adet (800 x 106) ve Anadolu Tarım İşletmesi'ndeki kısraklar 0.5 ml'lik 24 adet (1200 x 106) dondurulmuş ? çözdürülmüş sperma ile suni tohumlama yapılmıştır. Tohumlamalar yapılırken her bir grup kendi içerisinde rasgele iki alt gruba ayrılmış; yarısı ovulasyon öncesi (follikül çapı 40-45 mm ise), yarısı da ovulasyon sonrası dondurulmuş ? çözdürülmüş sperma ile tohumlanmışlardır. İstatistiki analizlerde gebelik oranına etki eden sperma dozu, tohumlama zamanı ve yaş faktörleri En Küçük Kareler Yöntemi ile incelenmiştir. Gebelik oranı değerleri, sperma dozu gruplarında (400 x 106, 800 x 106 ve 1200 x 106 ) sırasıyla % 11,7 ± 9,4; 37,0 ± 11,7 ve 37,5 ± 11,4; tohumlama zamanı gruplarında (ovulasyondan önce ve sonra) % 37,1 ± 9,6 ve 20,4 ± 9,7; yaş gruplarında (4-11, 12-19) sırasıyla % 30,0 ± 8,2 ve 27,5 ± 11,7 olarak tespit edilmiştir. Gebelik oranına sperma dozu, tohumlama zamanı ve yaşın etkileri istatistik olarak önemsiz (P>0,05) bulunmuştur. Araştırmada sonuç olarak, Safkan Arap Atı kısraklarında dondurulmuş ? çözdürülmüş spermayla üç faklı dozda yapılan tohumlamada gebelik oranlarının genel olarak düşük olduğu, 800 x 106 ve 1200 x 106 sperma dozuyla tohumlamada gebelik oranlarının benzer olduğu; ovulasyon öncesi tohumlamanın gebelik oranına olumlu etki yaptığı; gebelik oranının yaşla birlikte az da olsa azalma eğiliminde olduğu söylenebilir.AbstractThe purposes of this research were to investigate the effect of semen dose and insemination time on fertility of Arabian mares inseminated with frozen-thawed semen. Data were collected from 48 Arabian mares, reared at Sultansuyu and Karacabey and Anadolu state farms (in Turkey), in the breeding season of 2010. The mares of Sultansuyu and Karacabey and Anadolu state farms, 16 animals for each farm, were inseminated with frozen-thawed semen with the doses of 400 x 106 and 800 x 106 and 1200 x 106, respectively. Each group mares was divided into two sub-groups randomly, one of the sub-groups was inseminated before ovulation (if follicule diameter was 40-45 mm) while the other sub-group was inseminated after ovulation. The frozen semen used in the study were obtained from the Arabian Stallions reared at Karacabey State Farm. The effects of semen dose, insemination time and age of mares on pregnancy rate were analysed with least squares methods. The least squares means for pregnancy rates were 11,7 ± 9,4; 37,0 ± 11,7 ve 37,5 ± 11,4 % in the doses groups (400 x 106, 800 x 106 ve 1200 x 106), and 37,1 ± 9,6 ve 20,4 ± 9,7 % in the insemination time groups (before and after ovulation) and 30,0 ± 8,2 ve 27,5 ± 11,7 % in the age groups (4-11, 12-19), respectively. The effects of semen dose, insemination time and age of mares on pregnancy rate were not significant (P>0.05). In conclusion, pregnancy rates in Arabian mares inseminated with frozen-thawed semen with the doses of 400 x 106 and 800 x 106 and 1200 x 106 were lower than expected level, and similar results were obtained from the mares inseminated with the doses of 800 x 106 and 1200 x 106. In addition, insemination before ovulation had an positive effect on the pregnancy rates and older mares seemed lower pregnancy rate.