Uluslararası Hukuk açısından denizyolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliği

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CAVİD ABDULLAYEV

Danışman: SERAP AKİPEK

Özet:

Günümüzde büyük boyutlara ulaşan deniz kirliliği, kıyı devletlerinin yanısıra uluslararası toplumu da ilgilendiren bir konu haline gelmiştir. Denizlerdeki kirliliğinin en önemli kaynaklarından birisi de deniz yolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliğidir. Denizyolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliği kendi içinde bir çok hususu barındıran bir sorundur: Denizyolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliğinin önlenmesi için uluslararası hukukta ne gibi kurallar öngörülmüştür? Petrol kirliliğinin önlenmesine ilişkin devletlerin yetkilerinin sınırları nelerdir? Ciddi boyutlarda petrol kirliliğine neden olan acil durumlarda uluslararası işbirliği nasıl gerçekleştirilecektir? Petrol kirliliğinin neden olduğu zararlardan kim sorumlu olacak ve zararlar nasıl tazmin edilecektir? Tezimizde yanıtlamaya çalıştığımız bu sorular, üç ana bölüm halinde incelenmiştir. Öncelikle, genel anlamda deniz kirliliğinin kaynakları ve deniz yolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliğinin genel deniz kirliliği içindeki konumu üzerinde durularak deniz yolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliğinin önlenmesi için uluslararası hukukta kabul edilen kurallar ele alınmıştır. Tezimizin ikinci bölümü, denizyolu ile taşımacılıktan kaynaklanan petrol kirliliğinin önlenmesine ilişkin uluslararası kuralları da uygulayacak olan devletlerin yetki ve yükümlülüklerine ayrılmıştır. Petrol kirliliğinin, özellikle de kirliliğe neden olan deniz kazalarının önlenmesi imkansız olduğundan, petrol kirliliğinin önlenmesine ilişkin sistemin tamamlayıcı ve önemli bir boyutu da, kirliliğin neden olduğu zararlardan kimlerin sorumlu olacağı ve zararın nasıl tazmin edileceğidir. Petrol kirliliğine ilişkin sorunların en güncel boyutu olarak karşılaşılan bu husus, incelememizin üçüncü bölümünü konusunu oluşturmaktadır.