Ortadoğu ve Lübnan zemininde Hizbullah: Yeni Weberci yaklaşım


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSTAFA YETİM

Danışman: ÇINAR ÖZEN

Özet:

Ortadoğu bölgesindeki modern sosyal gelişmeler üzerinde devletler kadar devlet dışı oluşumlar da etkili olmaktadır. Bu nedenle devletler kadar etkili bu oluşumları tarihsel ve sosyal açıdan incelemek gerekmektedir. Bu çerçevede Yeni Weberci ikinci akım varsayımları çerçevesinde, uluslararası ilişkiler paradigmalarındaki yapı-yapan meseleleri tartışılmaktadır. Bu teorik tartışmalar çerçevesinde ve yapılanma yaklaşımları temel alınarak Hizbullah oluşumu katmanlaşmış ya da çoklu-düzey sosyal ilişkiler (iç ve bölgesel) açısından analiz edilmektedir. Bu şekilde bu çalışma, Hizbullah gibi devlet dışı sosyo-politik oluşumların neden genel olarak Ortadoğu ve özel olarak Lübnan‟da ortaya çıktığını ve geliştiğini incelemektedir. Bu bağlamda bu tez ilk olarak, bu aktörlerin gelişimi ve güçlenmesine imkan sağlayan Ortadoğu ve Lübnan‟daki yapısal eğilimlere ontolojik öncelik tanımaktadır. Diğer taraftan Yeni Weberci ikinci akımın da katkı sağladığı yapılanma tartışmalarındaki varsayımlara benzer şekilde bu çalışma, Hizbullah‟ı Ortadoğu ve Lübnan zeminine konumlandırırken sadece yapısal eğilimlere odaklanmamaktadır. Bu çerçevede Lübnan ve Ortadoğu‟daki yapısal ve sosyal ilişkiler ile şiddet eğilimli devlet dışı aktör Hizbullah arasındaki karşılıklı ve dinamik ilişkileri inceleyen bu tez, Hizbullah oluşumunun dönüşen ve benzer kalan eylem-söylemlerini ve aktör olarak yapısal ilişkilere etkisini de analiz etmektedir. AbstractNon-state actors as well as states, affect the social relations in the Middle East. Therefore, these organizations, like states, should be examined within historical and social aspect. In this sense, this thesis focuses firstly on agent-structure debates in the approaches of international relations by drawing attention to the assumptions of Neo Weberian second wing. Hizbu‟llah organization is analyzed in terms of stratified or multi-level social relations (domestic and regional) in these theoretical debates and by relying on structuration approaches. In this way, this study examines why socio-politic organizations like Hizbu‟llah emerge and become powerfull generally in the Middle East and in particular in Lebanon. In this sense, this thesis gives priority to the structural relations in the Middle East and Lebanon, which facilitate to emerge and to strengthen these actors. However, similar to structuration debates that second wave of Neo Weberian approach has made some contributions this study does not just focus on structural tendencies while positioning Hezbollah within the Middle East and Lebanon ground. In this context, this thesis, which anaylzes the dynamic and reciprocal relations between the structural and social relations in the Middle East and Lebanon and violent non-state actor Hizbu‟llah, examines the Hizbu‟llah organization‟s stable and changing discourses-actions and its impact as an actor over the structural relations.