Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ARZU ÇELİK OĞUZ
Danışman: AZİZ KARAKAYA
Özet:Arpa (Hordeum vulgare L.), ülkemizde buğdaydan sonra en yaygın tahıl ürünüdür. Etmeni Pyrenophora teres olan arpa ağ benek hastalığı, dünya çapında önemli bir fungal arpa yaprak hastalığıdır. Arpa ağ benek hastalığına ait izolatların toplanması amacı ile arpa üretiminin yoğun olduğu Ankara, Eskişehir, Konya, Kırıkkale, Sivas, Kayseri, Çankırı, Kastamonu, Edirne, Kırşehir, Yozgat, Nevşehir, Bilecik, Aksaray, İçel, Adana, Niğde, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Adıyaman, Kahramanmaraş, Uşak, Manisa, İzmir, Aydın, Denizli, Şırnak, Siirt, Batman, Gaziantep, Hatay, Kilis ve Osmaniye illerini kapsayacak şekilde arazi çalışmaları ve örneklemeler yapılmıştır. Arazi çalışmaları sonucu 425 adet tek spor izolatı elde edilmiştir. Türkiye’ de arpa ağ benek hastalığının patotiplerinin belirlenmesi amacı ile 50 adet Pyrenophora teres f. maculata ve 40 adet Pyrenophora teres f. teres izolatı seçilmiş ve 25 adet arpa ayırıcı test genotipi içeren set üzerinde denenmiştir. 50 adet Pyrenophora teres f. maculata izolatından 26 adet (0,52 patotip/izolat), 40 adet Pyrenophora teres f. teres izolatından 24 adet patotip (0,6 patotip/izolat) belirlenmiştir. Patotiplerden en virülent 3 adet Pyrenophora teres f. maculata ve 3 adet Pyrenophora teres f. teres patotipinin 200 adet yerel arpa ve 107 adet Hordeum spontaneum genotipi üzerinde tepkileri değerlendirilmiştir. 40 numaralı ve 17 numaralı yerel arpa genotipleri ve 24, 27, 44, 54, 89 ve 94 numaralı Hordeum spontaneum genotipleri izolatların hepsine karşı dayanıklılık göstermişlerdir.AbstractBarley (Hordeum vulgare L.) is the second most common cereal crop after wheat in Turkey. Net blotch, caused by Pyrenophora teres, is an important foliar disease of barley wordwide. Surveys were carried out in order to collect Pyrenophora teres isolates from Ankara, Eskişehir, Konya, Kırıkkale, Sivas, Kayseri, Çankırı, Kastamonu, Edirne, Kırşehir, Yozgat, Nevşehir, Bilecik, Aksaray, İçel, Adana, Niğde, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Adıyaman, Kahramanmaraş, Uşak, Manisa, İzmir, Aydın, Denizli, Şırnak, Siirt, Batman, Gaziantep, Hatay, Kilis and Osmaniye provinces which are important barley producers. From these surveys 425 single spore isolates were obtained. For determination of the pathotypes of Pyrenophora teres in Turkey, 50 Pyrenophora teres f. maculata isolates and 40 Pyrenophora teres f. teres isolates were selected and inoculated to barley differential set which included 25 differential barley genotypes. From 50 Pyrenophora teres f. maculata isolates 26 pathotypes (0,52 pathotype/isolate) and from 40 Pyrenophora teres f. teres isolates 24 pathotypes (0,6 pathotype/isolate) were determined. Seedling reactions of the most virulent 3 Pyrenophora teres f. maculata and 3 Pyrenophora teres f. teres isolates were evaluated on 200 barley landraces and 107 Hordeum spontaneum genotypes. Barley landraces # 40 and # 17 and Hordeum spontaneum genotypes # 24, # 27, # 44, # 54, # 89 and # 94 showed resistance to all 6 isolates.