Anasınıflarında özel gereksinimi olan ve olmayan öğrencilerin öğrenci-öğretmen ilişkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PERVİN NAİLE DEMİRKAYA

Danışman: HATİCE BAKKALOĞLU

Özet:

Bu çalışmada, kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğüanasınıflarında özel gereksinimi olan ve olmayan öğrencilerin öğrenciöğretmenilişkileri arasında farklılıklar olup olmadığı ve öğrencilerinöğretmenleriyle ilişkilerini öğrencilere, öğretmenlere ve ailelere ilişkinfaktörlerin yordayıp yordamadığı araştırılmıştır.Araştırmaya kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü anasınıflarındagörev yapan 40 anasınıfı öğretmeni katılmıştır. Öğretmenler aracılığıyla 54özel gereksinimi olan ve 54 özel gereksinimi olmayan öğrenci ve ailelerihakkında bilgi toplanmıştır. Anasınıfı öğretmenleri kendileri için ÖğretmenBilgi Formu’nu ve sınıflarında bulunan ÖG olan ve olmayan öğrenciler için iseÖğrenci Bilgi Formu, Öğrenci-Öğretmen İlişki Ölçeği ve Anaokulu veAnasınıfı Davranış Ölçeği’ni tamamlamışlardır.Araştırmanın ilk amacına yönelik olarak özel gereksinimi olan veolmayan öğrencilerin öğretmenleriyle ilişkleri arasında farklılık olupolmadığını incelemek amacıyla Mann Whitney U-Testi kullanılmıştır.Araştırmanın ikinci amacına yönelik olarak öğrencilere, öğretmenlere ve ailelere ilişkin değişkenlerin öğrenci-öğretmen ilişkisi yordayıp yordamadığınıbelirlemek amacıyla ise Aşamalı Regresyon analizi yapılmıştır.Araştırma sonuçları incelendiğinde; özel gereksinimi olan ve olmayanöğrencilerin öğretmenleri ile ilişkilerinde farklılıklar olduğu görülmektedir. Özelgereksimi olan öğrencilerin, özel gereksinimi olmayan akranlarına göreöğretmenleri ile daha fazla çatışmalı, buna karşın daha az yakın ilişkiyaşadıkları bulunmuştur. Araştırmanın ikinci amacına yönelik yapılanAşamalı Regresyon analiz sonuçları incelendiğinde ise; dışa yönelim ve benmerkezci puanlarının Çatışma alt ölçek puanlarını; sosyal etkileşim ve sosyalkabul ve bağımsızlık puanlarının Yakınlık alt ölçek puanlarını ve deneyimsüresi, sınıf mevcudu, ben merkezci puanları ve sosyal etkileşim puanlarınınBağımlılık alt ölçek puanlarını yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.AbstractThe purpose of this study was to examine whether there was adifference between student-teacher relationships of children with and withoutspecial needs in mainstreaming kindergarten classrooms and whether thefactors related to students, teachers and families predicted relationships ofstudents with their teachers.The study group consisted of 40 teachers from mainstreamingkindergarten classrooms. 54 children with special needs and 54 children withtypical development and their families were gathered information by theirteachers. Kindergarten teachers completed Teacher Information Form,Student Information Form, Student-Teacher Relationship Scale, andPreschool and Kindergarten Behavior Scale.To examine whether there was a significant difference betweenstudent-teacher relationships of children with and without special needsMann Whitney U Test was used. To determine whether variables related tostudents, teachers and families predicted student-teacher relationships aStepwise Multiple Regression which is a multi step regression analysis wascarried out.When the results of this study were examined, it was seen thatchildren with and without special needs had differences in their relationshipswith teachers and students with special needs had more conflict and less closeness with their teachers than students without special needs. StepwiseMultiple Regression analysis which was conducted to determine the variableswhich predicted teacher-student relationship showed that externalizing andself-centered scores predicted Conflict subscale scored; social interaction,social acceptance and independence scores predicted Closeness subscalescores; and experience period, classroom size, self-centered scores, andsocial interaction scores predicted Dependency subscale scores.