Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nihal KOÇ
Danışman: Ayşe Adile Küçükdeveci
Özet:Diz osteoartriti (OA) ağrı ve disabiliteye neden olan ve yaşam kalitesini etkileyen kronik, sık görülen bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Hasta eğitimi diz OA'da tedavinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Hasta eğitim programları, bireyleri, hastalıkları ile daha iyi başedebilmeleri için bilgilendirmeyi amaçlar. Bu açık, randomize, kontrollü çalışmanın amacı, diz OA'lı hastalarda hastalığa özel eğitim programının etkinliğini değerlendirmekti. Bu amaçla, konvansiyonel FTR programı ile birlikte verilen hasta eğitim programının, tek başına konvansiyonel FTR programına üstün olup olmadığı araştırıldı. Çalışmaya Amerikan Romatizma Derneği tanı kriterlerine göre diz osteoartriti olan toplam 79 hasta alınarak iki gruba ayrıldı. Eğitim grubunda 40 hasta (ortalama yaş 55±10, %73'ü bayan), kontrol grubunda ise 39 hasta (ortalama yaş 57±9, %74'ü bayan) bulunmaktaydı. Eğitim grubuna 2 hafta boyunca haftada 3 seans, 1,5 saat/seans süren diz OA'ya özel eğitim programı verildi. Program, bir Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon doktoru tarafından yürütüldü. Programda dizin anatomisi, diz OA'nın patofizyolojisi, risk faktörleri ve kliniği, tedavi yaklaşımı (yaşam biçiminin ve fiziksel aktivitenin düzenlenmesi, ağrıyla başetme, kilo verme ve diyetin önemi, ergonomik ve çevresel düzenleme, uygun ayakkabı ve ortez kullanımı, medikal tedavi) ve mobilizasyonu ve güçlenmeyi sağlayan egzersiz programı anlatıldı. Kontrol grubuna sadece egzersiz formu verildi. Hastalar, programa devamlılıklarını sağlamak için 2 haftalık, haftada 5 seans fizik tedavi programına da (dizlere hotpack, kısa dalga diatermi, interferans) alındılar. Sonuç değerlendiriminde ağrı şiddeti için görsel analog skala (VAS), fonksiyonel durum için WOMAC Osteoartrit İndeksi (WOMAC LK 3.1 versiyonu) ve Lequesne indeksi ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi için Nottingham Sağlık Profili kullanıldı. NHP altı alanda (enerji düzeyi, ağrı, emosyonel reaksiyonlar, uyku, sosyal izolasyon ve fiziksel mobilite) değerlendirme yapan bir ölçektir. Değerlendirmeler başlangıçta, 1., 3. ve 6. aylarda yapıldı. Eğitim ve kontrol grupları yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi, başlangıçtaki ağrı şiddeti, fonksiyonel durum ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi açısından benzerdi (p>0.05). Tedavi ile gerek eğitim gerekse kontrol grubunda, ağrı ve fonksiyonel duruma ait değerlendirme parametrelerinde olumlu yönde iyileşme olduğu gözlendi. VAS ve Lequesne indeksindeki başlangıca göre olan iyileşme, her iki grupta da 1., 3. ve 6. aylarda istatistiksel yönden anlamlıydı. WOMAC'taki iyileşme ise, her iki grupta da 3. ve 6. aylarda anlamlıydı. Eğitim grubunda, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini gösteren tüm NHP bölüm skorlarında tedavi ile zaman içinde azalma görüldü ve bu iyileşme uyku bölümü dışındaki tüm parametrelerde başlangıca göre anlamlı bulundu. Kontrol grubunda ise, NHP'nin sadece ağrı, fiziksel mobilite ve distres bölümlerinde başlangıca göre anlamlı düzelme saptandı. İki grup değerlendirme parametrelerindeki başlangıca göre iyileşme yönünden karşılaştırıldığında, iki grup arasında hiçbir değerlendirme parametresinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmadı (p>0.0167). Sonuç olarak, diz OA'ya özel eğitim programının uzun dönem izlemde (6 ay), ağrı, fonksiyon ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi üzerine pozitif etkilerinin olduğu saptanmasına rağmen, bu parametrelerdeki düzelme kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak anlamlılık düzeyine erişmemiştir.AbstractKnee osteoarthritis (OA) is a frequent, chronic musculoskeletal health problem causing pain and disability and affecting quality of life. Patient education is regarded as an integral part of the management in knee OA. Patient education programs aim to impart knowledge and skills to individuals so that they may better manage their OA. The aim in this open, randomised, controlled study is to assess the effects of a disease-specific education program in patients with knee OA. With this aim, it was investigated whether a disease-spesific education program combined with conventional physiotherapy was superior to conventional physiotherapy. Seventy-nine outpatients with knee OA according to American College of Rheumatology diagnostic criteria were assigned to either education or control group. Education group consisted of 40 patients (mean age, 55±10, 73 % female) control group 39 (mean age 57±9, 74 % female)patients. Education group received a knee OA-specific education program of 3 sessions weekly for 2 weeks with duration of 1.5 hour per session. The program was led by a Physical Medicine and Rehabilitation doctor. The education program included information and instructions regarding anatomy of the knee; pathophysiology, risk factors and clinical aspects of knee OA; therapeutic management (adjustment of life-style and physical activity, pain and fatigue management, importance of weight reduction and diet, ergonomic and environmental modification, use of proper shoes and appliances, medical treatment options) and finally an exercise regimen aiming mobilization and strengthening. Control group received only the exercise regimen in a written form. All patients were given a 2-week, 5 sessions per week physical therapy regimen (hot pack, short wave diathermy and interferential currents to knees) in order to achieve patient retention for long term. Assessment parameters; Visual Analog Scale (VAS) for pain intensity, Western Ontario and McMaster Universities Index of Osteoarthritis (WOMAC) (WOMAC LK 3.1 version) and Lequesne Algofunctional Index for functional status and Nottingham Health Profile (NHP) for health-related quality of life in six domains: Energy level, pain, emotional reactions, sleep, social isolation and physical mobility. Assessments were performed at baseline and months 1, 3 and 6. Education and control groups were similar regarding age, sex, educational level and baseline pain, function and health-related quality of life parameters. With treatment, pain and functional status parameters showed significant improvements in both groups. Improvements from baseline in VAS and Lequesne index were statistically significant in both groups at months 1, 3 and 6. Both groups showed significant improvements in WOMAC at months 3 and 6. All of the domains of NHP, except sleep, showed significant improvements from baseline with the treatment in education group. However in control group, only pain, physical mobility and distress domains of the NHP revealed significant improvements from baseline. When the two groups were compared regarding the improvement from baseline, none of the assessment parameters showed statistically significant difference between the two groups at months 1, 3 and 6 (p>0.0167). A disease-specific education program for knee osteoarthritis seems to have positive effects on pain, function and health-related quality of life at the long-term (six months) follow up. However improvements in these parameters did not reach to a statistically significance level compared with the control group.