Amerikan yönetim düşüncesinin doğuşu (1776-1920)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OSMAN GÖKHAN HATİPOĞLU

Danışman: CAN UMUT ÇİNER

Özet:

Bu çalışma bir Amerikan bilimi olan kamu yönetiminin kökenininkeşfedilmesini ve bu köken bilgisinin çağdaş kamu yönetimi ile olan olasıbağlantılarının çözümlenmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın temel incelemenesnesi Amerikan kamu yönetimindeki 20. Yüzyıl öncesi gelişmeler ve bu dönemdeABD’nin geçirdiği dönüşümdür. Bu dönüşümün ve ardından Amerikan kamuyönetiminin kökenlerinin analiz edilebilmesi için temellendirilmiş kuramdanyararlanılmıştır. Bunun için araştırma konusu tümdengelimci bir şekilde alt başlıklarhalinde kategorize edildikten sonra, birbirleriyle olan ilgilerine göre kodlanarak bukez tümevarımcı bir şekilde çözümlenmiştir. Buna göre öncelikle yönetiminkuramsal ve anayasal yapısı, ülkenin ekonomi tarihi, Hamilton-Jefferson ikiliği veson olarak da genel yönetim yapısı ayrı ayrı incelenmiştir. Kamu yönetimininakademik alandaki kurucusu olan Woodrow Wilson’un kamu yönetimini ABD’deuygulamalı alanda devreye soktuğu Wilson döneminin üzerinde ayrıca durulmuştur.Araştırma bulgularına göre ABD saf kapitalist, ademimerkeziyetçi ve devletsizbir federasyon olarak yola çıkmasına rağmen, kamu yönetimini siyasetten ayırmayıbaşarmış ve dünyanın en güçlü merkezi devleti olmuştur. ABD’nin tarihsel deneyimive sosyo ekonomik gelişimi, başka bir ülkeyle karşılaştırılamayacak kadar benzersizve özgündür. Bu özgünlük bir ABD markası olan kamu yönetimini de ABD’ye özgükılmakta ve başka ülkelerden tarafından transfer edilerek kullanılmasını kuşkulu birduruma sokmaktadır. ABD kamu yönetiminin geçmişi, çağdaş kamu yönetimi anaakımlarında doğrudan etkili olmaya devam etmektedir. Araştırmada yapılan analizlersonrasında, ABD’de kuruluş döneminden başlayan yönetimin merkeziyetçiliği,yönetim-siyaset ayrımı ve yönetimde devletin rolü hakkındaki tartışma ve gelişmeler,hem klasik kamu yönetiminde hem de Yeni Sağ’ın devreye soktuğu kamu tercihikuramı ve yeni etiketli YKY ve YKİ gibi akımlarda etkili olduğu sonucunavarılmıştır.AbstractThis study aims to discover the origins of public administration, which indeedis an American science and to analyze the probable relations between this knowledgeand modern public administration. The main research object of this study is the pre20th century developments in the American public administration and thetransformation of the state in this era. The grounded theory was implemented inorder to analyze this transformation and the origins of American publicadministration. To use this theory, first the research subject was divided into subcategories in a deductive manner, then the categories and interrelations between themwere coded and sought inductively. In the deductive sub-categorization phase, theprincipal and constitutional structure of American public administration, theeconomic history of the country, The Hamilton-Jefferson dichotomy and the generaladministrative structure of the state were examined separately. A special emphasiswas also given on the Wilsonian era, where the public administration was practicallyintroduced in the field, that is USA, by Woodrow Wilson.According to the findings of the study, although the USA took off as a purecapitalist, decentralized and stateless federation, it had separated politics andadministration apart and became the most powerful centralized state of the world.The historical experience and socio-economic structure of the USA is so unique andoriginal, that it can hardly be compared with another state. This originality makes thepublic administration, as an American brand name, indigenous to the USA andmakes it doubtful to transfer its knowledge to and utilized by other countries. Thepast of American public administration still continues to be influential on mainstreampublic administration scholarship. After the analyses, it is deducted that, startingfrom the Founding Fathers’ era, the arguments and developments about thecentralization of administration, the role of the state in administration and thedistinction between administration and politics, have considerable impact on bothclassical public administration theories and on administrative theories introduced byNew Right, like Public Choice Theory and theories labeled as “new”, like NPA and NPM.