Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE IŞIL ORHAN
Danışman: FİRDEVS TULGA ÖZ
Özet:Çalışmamızda derin çürüklü dişlerde pulpa perforasyonun önlenmesi amacıyla önerilen tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi, hem süt hem de sürekli dişlerde uygulanarak, bu yöntemlerin tek seansta çürüğün tamamen temizlenmesi yöntemine karşı başarısının klinik ve mikrobiyolojik olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmaya 4-15 yaşları arasındaki 123 çocuğun (59 kız, 64 erkek) derin çürük lezyonları bulunan 94 adet alt 2. süt azı ve 60 adet alt sürekli 1. büyük azı dişi olmak üzere toplam 154 dişi dahil edilmiştir. Bu dişlerden 50 tanesine tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi, 49 tanesine iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi uygulanmış, 55 tanesinde ise çürük tek seansta tamamen temizlenmiştir. Tedavi gruplarında meydana gelen pulpa perforasyonu oranları belirlenerek, tedavi edilen dişlerde kavite tabanındaki dentin dokusunun klinik olarak değerlendirilmesi amacıyla renk, kıvam ve nem özellikleri kaydedilmiş, mikrobiyal içeriğin incelenebilmesi amacıyla örnekler alınmıştır. Tedavilerin tamamlanmasının ardından dişler, 3'er aylık aralıklarla 1 yıl süre boyunca takip edilmiş, tedavi sonuçları klinik ve radyografik başarı ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %6, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %8,16 ve çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği grupta %21,82 oranında pulpa perforasyonu tespit edilmiştir. Gruplar arası karşılaştırmaya göre, sadece tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu görülmüştür. 1 yıllık takibin sonunda tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %100, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %97,78, çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği grupta ise %95,35 oranında başarı elde edilmiştir. Gruplar arasında genel başarı açısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Hem pulpa perforasyonu hem de genel başarı açısından süt ve sürekli dişler arasında hiçbir grupta istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerin çoğunluğunda, kavite tabanındaki dentin rengi açık ve koyu kahverengi (%46,81 ve %34,04), dentin kıvamı orta sert (%70,21) ve nem özelliği kuru (%70,21) olarak belirlenmiştir. İki aşamalı indirekt pulpa tedavisinin ilk aşamasında ise, değerlendirilen dişlerin çoğunluğunda kavite tabanında kalan dentin renginin açık ve koyu kahverengi (%35,56 ve %40), dentin kıvamının yumuşak (%48,89) ve orta sert (%31,11) ve nem özelliğinin ıslak (%66,67) olduğu belirlenmiştir. Bu grupta ikinci aşamada geçici dolgu kaldırıldığında, ilk aşamaya oranla dentin renginin koyulaştığı ve dentin dokusunun daha sert, daha kuru bir hale geldiği görülmüştür. İkinci aşamada, önceden kavitede bırakılan çürüğün tamamen uzaklaştırılması ile dentin dokusunun sertliğinde ve kuruluğunda daha fazla bir artış olduğu, dentin renginin ise daha açık bir hale geldiği izlenmiştir. Çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği dişlerin tümünde kavite tabanındaki dentin kıvamının sert (%100), nem özelliğinin kuru (%100) olduğu, dentin renginin ise genellikle açık kahverengi (%37,21) ve sarı (%30,23) olduğu gözlenmiştir. Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerde kavite tabanından alınan örneklerin %36,17'sinde bakteri üremesi olmadığı tespit edilmiştir. İki aşamalı indirekt pulpa tedavisinde ise, ilk aşamada yapılan çürük uzaklaştırma işlemi sonunda kavite tabanından elde edilen tüm örneklerde bakteri üremesi olduğu belirlenmiştir. Bu grupta ikinci aşamada kaviteler yeniden açılıp bırakılan çürük dentin dokusu tekrar incelendiğinde, bakteri sayılarının önemli derecede azaldığı, aynı aşamada önceden bırakılmış olan çürük dentinin tamamen temizlenmesi sonunda dişlerin %97,78'inde kavite tabanının bakterisiz olduğu saptanmıştır. Çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği dişlerde kavite tabanından elde edilen örneklerin ise %74,42'sinin bakterisiz olduğu belirlenmiştir. Elde edilen dentin örneklerindeki bakteri sayıları açısından tedavi gruplarının hiçbirinde süt ve sürekli dişler arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi uygulanan dişler arasında kavite tabanında bırakılan çürük dentinin kıvam ve nem özelliği bakımından görülen farkın istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerde kavite tabanında, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisinin ilk aşamasına oranla istatistiksel olarak daha az sayıda bakteri tespit edilmiştir. İki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği grup arasında sağlam olduğu düşünülen kavite tabanının klinik özellikleri açısından istatistiksel olarak önemli bir fark gözlenmemiştir. Benzer şekilde bu iki grupta kavite tabanından elde edilen örnekler arasında da bakteri sayıları açısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Tek aşamalı ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile, tek seansta çürüğün tamamen temizlenmesi yöntemine oranla sayısal olarak daha az pulpa perforasyonu meydana gelmesi ve 1 yıllık takip başarısı açısından tek aşamalı ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi arasında istatistiksel olarak belirgin fark olmaması nedeniyle, derin çürüklü süt ve genç sürekli dişlerin tedavilerinde pulpa vitalitesinin korunması amacıyla çürüğün tek seansta tamamen kaldırılması yöntemi yerine tek aşamalı veya iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi yöntemlerinden birinin tercih edilmesi uygundur.Abstractsingle stage indirect pulp treatment, and double stage indirect pulp treatment which are recommended for prevention of pulp perforation in comparison with direct complete excavation technique applied in deciduous and permanent teeth with deep carious lesions. The study included 154 teeth having deep carious lesions on 94 of which are mandibular deciduous second molar and on 90 of which are mandibular permanent first molar teeth of the 123 children (59 girls, 64 boys) that are 4 to 15 years old. Out of 154, single stage indirect pulp treatment was applied on 50 teeth, whereas double stage indirect pulp treatment was applied on 49 teeth. The caries in 55 teeth was treated with direct complete excavation technique. Pulp perforation proportions of treatment groups were determined. Color, consistency and humidity of dentine were recorded for clinical assessment of dentine in cavity base of the teeth and dentin samples were taken for evaluation of microbial content in all treatment groups. Upon the completion of the treatments, the teeth were monitored in every three months during one year. Results of the treatments were assessed according to clinical and radiographic success criteria. It was detected that pulp perforation in single stage indirect pulp treatment was %6, in double stage indirect pulp treatment was %8,16 and in direct complete excavation technique was %21,82. It was seen that there was a significant statistical difference between the groups treated with single stage indirect pulp treatment and with direct complete excavation technique when a comparison was made between the groups. At the end of 1-year follow-up of teeth, it was seen that the success rate of single stage indirect pulp treatment was 100%, of double stage indirect pulp treatment was 97,78%, and of direct complete excavation technique was 95,35%. No significant statistical difference was found among the groups in terms of success in general terms. No important statistical difference was discovered between deciduous and permanent teeth in any of the group in terms of pulp perforation and the success. The color of dentin in cavity base was found out to be light and dark brown (46,81% and 34,04%), the consistency of it was found out to be medium hard (%70,21) and its humidity was detected as dry (%70,21) in most of the teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied. In the first stage of double stage pulp treatment, the color of dentin in cavity base was found out to be light and dark brown (35,56% and 40%), the consistency of it was found out to be soft (%48,89) and medium hard (%31,11) and its humidity was detected as wet (%66,67) in most of the teeth. When the temporary filling was removed in this group at the second stage, it was seen that the color of dentin became darker and dentine became harder and drier when compared with the first stage. In the second stage, it was observed that hardness and dryness of dentine increased and the color of it became lighter once the caries left in the cavity removed completely. The consistency of dentin in cavity base was found out to be hard (100%), the humidity of it was found out to be dry (100%) in all of the teeth on which complete excavation technique was applied. Dentin color was observed as light brown (%37,21) or yellow (%30,23). No bacterium reproduction was observed on 36,17% of the samples taken from cavity base of teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied. However, in double stage indirect pulp treatment, bacterium reproduction was observed on all of the samples taken from cavity base of teeth after the first stage at which excavation of caries was made. When cavities were opened up again and carious dentine was examined at the second stage, it was observed that the number of bacteria significantly decreased and once the carious dentine was completely excavated, the cavity base of 97,78% of teeth was found out to be bacterium free. No bacterium was observed on the 74,42% samples taken from cavity base of the teeth on which complete excavation technique was applied. No important statistical difference was discovered between deciduous and permanent teeth in any of the treatment groups in terms of bacterium numbers in the samples of dentine. It was determined that the difference observed between the teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied and the ones on which double stage indirect pulp treatment was applied in terms of consistency and humidity of carious dentine left in the cavity base was statically important. Furthermore, lesser number of bacteria was found in cavity base of teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied in comparison with the first stage of double stage indirect pulp treatment. No significant statistical difference was observed, in terms of clinical features of cavity base which was assumed to be intact, between double stage indirect pulp treatment and the group on which complete excavation technique was applied. Similarly, no important statistical difference was found between the samples taken from cavity base in these two groups in terms of number of bacteria. It is assessed that the preference of either single stage indirect pulp treatment or double stage indirect pulp treatment over the direct complete excavation treatment in deciduous and young permanent teeth with deep carious lesions is appropriate in order to save pulp vitality and due to the fact that lesser pulp perforation occurs in single stage and double stage indirect pulp treatment in comparison to direct complete excavation technique and that there is no evident statistical difference between single stage and double stage indirect pulp treatment in terms of one year follow up success.