Kent vadilerinin planlanmasında iklim bilgisinin kullanımı: İmrahor vadisi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE ALP

Danışman: DİCLE OĞUZ

Özet:

Vadiler topoğrafik yapısıyla kent içlerine kadar uzanabilen, sahip olduğu biyolojik, ekolojik, kültürel, sosyo-ekonomik ve kendi içinde gerçekleşen mikroklima koşullarıyla kent iklimini olumlu etkileyen doğal kaynaklardır. Nüfus artışı ile kontrolsüz ve plansız gelişen kentlerde yapılaşma baskısıyla vadiler, doğallığını yitirmekte ve mikroklimatik etkilerini yerine getirememektedir. Dolayısıyla kent iklimi de olumsuz etkilenmektedir. Vadi kenti olan Ankara’nın, merkezine kadar uzanabilen ve kent iklimine olumlu etkileri olan İmrahor Vadisi, son yıllarda yapılaşma baskısıyla doğallığını kaybetme tehditi altındadır. Bu baskılar neticesinde özellikle arazi örtüsündeki değişimlerle meydana gelebilecek olumsuz iklimsel etkileriyle tartışmaların merkezindedir. Bu tez çalışmasının amacı, İmrahor vadisinin iklimsel özelliklerini vurgulamak, son yıllarda yapılaşmasına izin veren müdahaleler neticesinde vadide meydana gelen arazi örtüsü, bitki örtüsü ve yüzey sıcaklıklarındaki değişimleri incelemek ve bu değişimlerin iklimsel elemanlar ile ilişkisini ortaya koymaktır. Değişim analizleri için 2005, 2010, 2015 ve 2020 yıllarına ait uydu görüntüleri ve iklimsel analizler için meteoroloji verileri kullanılmıştır. ArcGIS programı ile haritalar üretilmiş, grafikler ve tablolar elde edilmiştir. Son olarak değişimlerin sıcaklık, yağış, rüzgâr gibi iklim elemanları ile arasındaki ilişkinin önem derecesi istatistiki analiz (Pearson Korelasyon) yöntemiyle kurulmuştur. Böylece vadilerin doğal özellikleriyle kente kazandırılması için planlamaya katkı sağlayacak somut ilişki durumunu gösteren verilere ulaşılmıştır. Analiz sonuçlarına göre arazi kullanımlarının ilişkili olduğu iklim elemanları üzerindeki etki değerlendirilmiş ve vadi üzerine yapılacak olası planlama çalışmalarında olumsuz iklimsel etkileri ortadan kaldırmaya veya en aza indirmeye yönelik iklim bilgisine dayalı öneriler getirilmiştir.