Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEMRE ECE KIRCALI
Danışman: ÖZGÜR AYDIN
Özet:Açı ilişkilerine bağlım anlam farklı yaratan niceleyiciler hakkındaki anlam belirsizliği açıklamaları, alanyazında süre gelen tartışma konularındandır. Bu nedenle araştırmanın temel varsayımı, anlam belirsizliği yaratan niceleyicili tümcelerdeki dağılımsal ya da bütüncül okuma seçiminin, sözdizimsel ve sesbilimsel özelliklerle belirlendiği ve yorum farkının, bu özelliklere göre şekillendiği yönündedir. Bu varsayımdan hareketle araştırma soruları şu şekildedir: (i) evrensel ve varlıksal niceleyicilerin işlemleme sürecinde niceleyicilerin sözdizimsel konumlarının etkisi bulunmakta mıdır? (ii) Evrensel ve varlıksal niceleyicilerin işlemleme sürecinde niceleyicilerin bürün özelliklerinin etkisi bulunmakta mıdır? Bu araştırmada özne ve nesne konumlarında anlam belirsizliği oluşturan evrensel niceleyici her ile varlıksal niceleyici bir, Türkçede odaklı ya da odaksız koşullarda, resim-eşleşme paradigması kullanılarak araştırılmaktadır. Türkçe anadil konuşucusu tarafından seslendirilen işitsel uyaranlara, deney koşullarına göre akustik analiz gerçekleştirilmiş ve odak koşulları arasında anlamlılık bulgulanmıştır. Görsel ve işitsel uyaranın aynı anda verildiği çevrimiçi ortamda sunulan deneyde, 18-40 yaş aralığında Türkçe anadilli 45 kadın, 30 erkek toplam 75 katılımcıdan alınan veriler, tepki süresi (reaction time) ve dilbilgisel yanlılık değerlerine göre (grammatical judgement test) Doğrusal Karma Etkiler Modelleri (Linear Mixed-Effects, LME) ile analiz edilmiştir. Araştırmanın genel varsayımından hareketle ulaşılan bulgular sonucunda, odak türünün değişimine ve buna bağlı sözdizim hiyerarşisi ve parçalarüstü birimlerin değişimine bağlı olarak, okuma farkı oluşumu tartışılmıştır. Universal and existential quantifiers have been widely studied among languages to analyze scope interpretations. Being a flexible word-order language, Turkish speakers require both syntactic operations and prosodic features when they decode quantifier ambiguity. The purpose of this study is to compare collocational or distributive reading between syntactic and prosodic characteristics of Turkish quantifiers using picture-matching task. To do so, we designed the stimuli composing of 30 sentences of each conditions (2×2) in position (subject vs. object) and prosody (focus vs non-focus). The experiment was presented online to 75 native Turkish speakers. Pre-recorded auditory stimuli by a female native Turkish speaker were analyzed for their phonetic parameters. The reaction time data is analyzed by the linear mixed effect models with their factors and their interactions were set as fixed factors. The factors about behavioral data was considered as fixed factors and items and participants as random factors. As in previous studies, the processing of quantifiers has been revealed that syntactic positions have an effect on scope relations. Beyond that, the primary findings of this study show that the focus effects the processing of quantifiers, which will be discussed within the framework of syntactic and prosodic features of scope relations in quantifier ambiguity.