Sağlıkta ve hastalıkta glikoproteinlerin rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NİMET ALÇAY

Danışman: HAMDİ UYSAL

Özet:

Sağlık ve Hastalıkta Glikoproteinlerin Rolü Glikobiyoloji, yeni ve modern moleküler biyoloji araştırma alanıdır ve şekerlerin yapılarını, biyosentezlerini ve biyolojik görevlerini araştırır. Glikobiyoloji temel araştırma, tıp bilimi ve modern biyoteknolojide artan öneme sahiptir. Glikoproteinler, küçük fakat yapısal olarak kompleks olan kovalan bağlı oligosakkaritler içerirler. Birçok plazma membran proteini hormonlar için reseptör olarak görev yapan veya dolaşımdaki diğer proteinler ve hücreler arası etkileşimlere aracılık eden proteinler glikoprotein yapısındadır. Glikozilasyon, proteinlerin sentezlendikten sonra meydana gelen en önemli değişimidir. Glikoproteinlerin karbonhidrat zincirlerinin fonksiyonu çeşitlidir: Proteini denatürasyona karşı dayanıklı kılarlar, proteini proteolitik parçalanmaya karşı korurlar, çözünürlüğünü arttırırlar veya hücreler arası etkileşimlerde hücrelerin birbirini tanımasını sağlarlar. Glikozilasyon mekanizmasındaki değişiklikler, glikozilasyonda kullanılan substrat moleküller ve oluşan ürünlerde yapı, fonksiyon ve miktar açısından oluşan değişiklikler çeşitli hastalıkların oluşum ve gelişimlerinde etkili olabilmektedir. Yapılan çalışmalar bir çok hastalıkta ve özelliklede kanser türünde glikoprotein sentezinin arttığını göstermiştir. Özellikle sialik asit değerlerinin kanserli olgularda yüksek olması, diğer klinik ve biyokimyasal kriterlerle birlikte serum sialik asit ölçümlerinin tanı koyma, hastalığı evrelendirme ve tedavide değerli bir laboratuar kriteri olarak kabul edilmektedir. Glikobiyoloji de önemli bir yeri olan glikoproteinlerin veteriner hekimliğinden ziyade özellikle beşeri hekimlikte geniş bir çalışma ve uygulama alanı bulmuştur. Mevcut literatür çalışmaları glikoproteinlerle ilgili çalışmaların veteriner alanında uygulanması ve hayvan hastalıklarının moleküler mekanizmalarının anlaşılması ve teşhis ve tedavide kullanılması glikoproteinlerin rolü üzerine çalışılması gerektiği gerçeğini ortaya çıkarmıştır. AbstractThe Role of Glycoproteins in Health and Disease Glycobiology is the new research area of modern molecular biology, and it investigates the structure, biosynthesis and biological functions of glycans. Glycobiology has an increasing importance in fundamental research, medical science and modern biotechnology. Glycoproteins contrain covalently linked oligosaccharides that are small but structurally complex. Most of the proteins that are integral components of the plasma membrane and that function as receptors for hormones or other molecules in the circulation, or that mediate interactions between cells, are glycoproteins. Indeed, glycosylation is the major postsynthetic modification of proteins. The functions of carbohydrate chains of the resulting glycoproteins are diverse: they may stabilise the protein against denaturation, protect it from proteolytic degradation, enhance its solubility, or serve as recognition signals to facilitate cell-cell interaction. Changes in the mechanism and substrat molecules of glycosylation may be effective in the development of diseases. Current studies showed that levels of glycoproteins are increased in many diseases especially in cancer. Particularly, sialic acid values are high in cancer patients, and this may be a valuable criteria in the laboratory for the diagnosis and evaluation of diseases. Glycoproteins which are very important in glycobiologic studies are highly studied in human medicine rather than veterinary medicine. Current literature studies suggest that studies of the role of glycoproteins in veterinary medicine could be very important for understanding the mechanism and diagnosis and treatment of animal diseases.