Mercimek (Lens culinaris Medik. cvs) çeşitlerinde fosfor etkinliğinin kuraklığa tolerans üzerine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUTKU GÜZELORDU

Danışman: AYDIN GÜNEŞ

Özet:

Kuraklık, kurak ve yarı kurak bölgelerde yetiştirilen mercimekte verimi sınırlandıran en önemli etkenlerden biridir. Fosfor etkinliği ile kuraklık toleransı arasında etkileşimin olup olmadığına ilişkin bir bilgi yoktur. Bu çalışmada altı mercimek çeşidinin kuraklığa olan toleransında fosforun etkinliğin etkisini belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sera koşullarında yürütülmüştür. Bir grup bitki normal koşullarda sulanırken diğer iki gruba kurak koşullarda 0 mg kg-1 ve 40 mg kg-1 P uygulanmıştır. Çalışmada aynı zamanda kuraklıkla ilgili olan bazı fizyolojik ve biyokimyasal parametrelere P'lu gübrelemenin etkiside belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, Sazak 91, Emre 20 ve Fırat 87 çeşitleri, kuraklık hassasiyet indeksi ve fosfor etkinliği bakımından diğer çeşitlere göre daha üstün olmuşlardır. Yaş ve kuru ağırlıklar kuraklık sonucunda azalırken, P uygulamasıyla artmıştır. Nisbi nem içeriği kuraklığa bağlı olarak azalmıştır, ancak P uygulamasıyla değişiklik olmamıştır. Kuraklık nisbi klorofili azaltırken, kurak koşullarda fosfor uygulaması arttırmıştır. Bitki sıcaklığı ise kuraklığa bağlı olarak tüm çeşitlerde artmış ve birçok çeşitte P uygulaması bitki sıcaklığını düşürmüştür. Stoma direnci kuraklık uygulamasıyla artmıştır, ancak P uygulamasıyla değişiklik olmamıştır. Membran geçirgenliği, H2O2, lipid peroksidasyon çeşitler içinde farklılıklar göstermiştir. Prolin kuraklık ile artış göstermiştir. Fosfor içeriğinde çeşitler içinde farklılıklar olurken, fosfor alımı kuraklık ile azalmış ve fosfor uygulaması ile artmıştır.