Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BERNİS ASLANKURT
Danışman: ZEHRA SEMRA KARAKAŞ
Özet:Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman : Yrd. Doç. Dr. Zehra KARAKAŞ Bu çalışma ile Mülk-İncirlik yöresindeki (Ankara-Ayaş) Tersiyer (Erken Eosen- Miyosen) yaşlı gölsel çökellerin kil mineralojisi ve sedimantolojisi incelenmiştir. İnceleme alanındaki Tersiyer istifi, Erken Eosen yaşlı Lezgi formasyonu ile Miyosen yaşlı Pazar ve Sinap formasyonları olarak incelenmiştir. Gölsel sedimanlar ile temsil edilen bu formasyonlar çapraz tabakalı kumtaşı, yeşil, kahverenkli ve beyaz renkli çamurtaşı ile kireçtaşı birimlerinden oluşmaktadır. İnceleme alanında noktasal ve ölçülü stratigrafik kesitler boyunca alınan örneklerin mineralojik ve petrografik özellikleri XRD ve SEM analiz yöntemleri ile incelenmiştir.Bu analizler sonucunda çamurtaşı biriminde dolomit, kalsit, kuvars, feldspat, amfibol, analsim ve opal-CT mineralleri belirlenmiştir. Tüm kayaç çözümlemesini ifade eden bu bileşimin yanı sıra kil fraksiyon çözümlemesi dikkate alındığında, çokluk sırası değişken olarak, ?illit, simektit, klorit, illit-simektit? mineralleri eşlik etmektedir. SEM incelemelerinde analsim minerali özşekilli olup, trapezohedral kristaller halinde izlenmiştir. Simektitler levhamsı yapraklardan oluşan peteksi dokuda, kloritler bal peteği şeklinde ve dolomitler ise özşekilli rombohedral kristal yapısına sahiptir. Analsim minerali ile birlikteliği belirlenen simektit, klorit ve dolomit minerallerinde herhangi bir dokusal ilişkinin varlığı gözlenmemiştir. Saha ve laboratuvar verilerine göre analsim ve simektit mineralleri birbirlerinden bağımsız olarak direkt çökelimle oluşmuş olmalıdırlar. Havzadaki mineral oluşumunda tuzluluk ve alkalinite ortamdaki birimlerin bileşimi, çözünme hızı ve ortama gelen tatlı su miktarı da hem bu faktörleri, hem de mineral oluşumunu kontrol etmiştir. Ayrıca sıcaklık, iklim ve zaman faktörleri de bu minerallerin oluşumunda önemli rol oynamıştır. Abstract In this study, the clay mineralogy and sedimentology of Tertiary (Early Eocene- Miocene) aged lacustrine sediments at Mülk-İncirlik area (Ankara-Ayaş) has been investigated. Tertiary units have been studied as Early Eocene aged Lezgi formation and Miocene aged Pazar and Sinap formations in this area. These formations are represented with lacustrine sediments and include diagonal layered sandstone, green, brown and white colored mudstone and limestone units. The mineralogical and petrographical features of samples which have been taken from researching area, along pointed and scaled stratigraphical sections, have been investigated with XRD and SEM analysis methods. The dolomite, calcite, quartz, feldspar, amphibole, analcime and opal-CT minerals have been determined in the mudstone units as a conclusion of these analyses. In additionally, ?illite, smectite, chlorite, illite-smectite? minerals have been also determined when the clay fraction analysis was taken into consideration. SEM studies indicate that analcime shows well- developed trapezohedral crystals and euhedral forms. Smectite mineral has a morphology of honeycomb formed by flaky layers. Chlorite mineral has been also observed as honeycomb shape. Dolomite minerals have been observed as euhedral forms and rhombic crystal type. Any textural relationship has not been observed between analcime mineral and smectite, chlorite and dolomite minerals despite all are in the same group. All data obtained from these field and laboratory studies support that analcime and smectite minerals should have been formed directly precipitate separately from each others. The salinity and alkalinity, composition of lacustrine basin units, dissolvated ratio and amount of fresh water input have controlled formation of minerals. In addition, occurrence of these minerals have played an important role such as temperature, climate and time factor.