Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SUAT AKGÜL
Danışman: YUSUF ERSOY YILDIRIM
Özet:Gediz havzasını kapsayan bu çalışmada, havzada bulunan iklim ve akım gözlem istasyonlarına ait 32 yıllık yağış ve akım verilerinin zaman dizileri analizi yapılmıştır. Su bütçesi modelinin oluşturulması için, havza alt havzalara bölünmüş ve havzada bulunan Demirköprü, Gölmarmara, Avşar ve Buldan barajlarını besleyen alt havzaların su bütçesi modeli oluşturulmuştur. Sulama birlikleri alanlarındaki tarım parselleri ve bitki deseni sayısallaştırılmış, sulanan bitkiler ve birliklerin yıllar itibariyle Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında birliklerin sayısal veri tabanı oluşturulmuştur. CROPWAT programı ile trend analizleri sonucunda normal yıl olarak belirlenen 2005 ve 2006 yılları ile kurak yıl olarak belirlenen 2007 yılı için bitki su tüketimi değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan değerler sulama şebekelerine verilen su miktarları ile birlikte MIKE BASIN modeli kullanılarak regülatörler bazında değerlendirilmiştir. Ayrıca modelde mevcut su kaynaklarının tam kapasitede kullanılmasının yanında kapasitede %20, %40, %60 ve %80 oranında azalma olmasını esas alan farklı senaryolar belirlenmiştir. Mevcut su kaynakları ile basınçlı sulama yöntemlerinin kullanılması durumunda su kaynaklarına olan talepte meydana gelmesi olası değişiklikler yine aynı modelde belirlenmiştir. Yağış ve akım verilerinin zaman dizileri analizi sonucunda yaz, ilkbahar ve sonbahar yağış ve akımlarında önemli bir azalma eğilimi tespit edilmiştir. Havzada bulunan Demirköprü, Gölmarmara, Avşar ve Buldan barajlarını besleyen alt havzaların su bütçesi modeli sonuçlarına göre, alt havzalarda 1995-2007 yılları için hesaplanan aylık ortalama yüzey akışlarda Ocak-Nisan ayları arasında artma, Mayıs-Ekim ayları arasında azalma ve Ekim-Aralık arasında tekrar artma eğilimi tespit edilmiştir. MIKE BASIN Modelinin senaryolara yönelik sonuçlarına göre yüzey sulama yöntemleri ile yapılan sulamalarda meydana gelen su açığı basınçlı sulama yönteminin uygulanacağı koşullarına göre daha yüksek miktarlardadır. Havzada normal bir yıl olarak belirlenen 2006 yılında, yüzey sulama sisteminden basınçlı sulama sistemine dönüşüm ile ilave 35200 hektarlık bir alanın sulanabileceği belirlenmiştir.