Devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin ekip çalışması konusundaki yaklaşımları, ekip çalışmasına ilişkin motivasyon ve doyum düzeylerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CEM SATMAN

Danışman: VELİ DUYAN

Özet:

Geleneksel yönetim anlayışları yerini demokratik, katılımcı ve temelinde insan olan bir yönetim anlayışına bırakmaktadır. Çalışanlarını yönetime katan örgütler günümüzde daha başarılı olmaktadır. Çalışanların yönetime katılmasına olanak veren en etkili yollardan birisi ekip çalışmasıdır. Türkiye’de insanların ekip çalışmasına yönelik tutumlarını değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçeğe ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma söz konusu ihtiyacı karşılamak için gerçekleştirilmiştir ve temel amacı Ekip Değerlendirme Ölçeği, Ekip İlişkilerinin Yararlı ve Yararlı Olmayan Yönleri Ölçeği ve Ekipte Motivasyon ve Doyum Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliğini belirlemektir. Bu ölçeğin güvenirliği 486 öğretmen üzerinden gerçekleştirilmiştir. Yapısal geçerliği tanımlamak için faktör analizi uygulanmıştır. Tanımlayıcı faktör analizine ek olarak, geçerlik faktör analizi de uygulanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, ölçeklerin Türk toplumunda kullanılabilecek geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu kabul edilmiştir ve öğretmenlerin ekip çalışmasına yönelik tutumları ve güdülenmişlik düzeyleri ile yaşları, branşları ve hizmet süreleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde işbirliğine dayalı yaklaşımda olduğu bulgusuna erişilmiştir. Öğretmenlerin ekiplerdeki motivasyon ve doyum düzeyinin incelemesi sonucunda cinsiyet, yaş, mezun oldukları okul türü ve medeni durumları ile anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Görev yaptıkları okulun ekip çalışması için bir eylem planı olmadığını ifade eden ve ekip çalışması konusunda olumlu bir kültürün olduğunu düşünmeyen öğretmenlerin ölçekten aldıkları puan ortalaması daha yüksek olmuştur. Öğrencilik döneminde herhangi bir grup etkinliğine katıldığını belirten öğretmenlerin ölçekten aldıkları puan ortalaması daha yüksek çıkmıştır ve araştırma bulgularına göre öğrencilik hayatında ekip çalışması içerisinde bulunan öğretmenlerin ekip çalışmasına dair tutumları daha pozitif ve ekip çalışmasındaki motivasyonları daha yüksektir. Geçmişte ekip çalışmasında aktif rol almış bireylerin görev yaptığı bir okulda oluşması daha olası olan bir ekip çalışması kültürünün, öğretmenlerin bu bağlamdaki motivasyonlarını da yükseltmekte olduğu bulgusuna erişilmiştir.SummaryTraditional Management conceptions are leaving their places to democratic, contributive and human based management conceptions. Organisations, which take their workers into their management systems, are becoming more successful nowadays. One of the most effective ways of taking workers into the management system is teamwork. However, there is a need to evaluate people’ attitudes towards to the teamwork in proper ways with a valid and reliable measuring instrument in Turkey. This study was conducted to meet this need, and the main purpose of this study was to determine the validity and reliability of Team Assessment Scale, Helpful and Unhelpful Aspects of Team Relationships Scale and Motivation and Satisfaction in the Team Scale, in Turkish society. The reliability of these scales is studied on 486 teachers. The factor analysis had been applied in order to define the structural validity. In addition to the descriptive factor analysis, validating factor analysis had also been applied to the scale. As a result of this study, it was determined that scales can be accepted as a valid and reliable tool which can be used in Turkish society. It was found that there is no relation between teachers' motivation levels and attitudes to the team work with their ages, subjects and tenure of office. However it was reached that female teachers have a higher level of cooperation based attitude. As a result of investigation of teachers' motivation and satisfaction levels, it was found that there is no significant relation between sex, age, graduation types and marital statuses with motivation and satisfaction levels. Teachers, who think there is no positive culture of teamwork in their schools and their schools have no action plan for teamwork, had higher scores from the scale. Teachers', who attended group activation when they were student, scores were higher. Also, according to the research findings, teachers, who took an active part in team work when they were student, have more positive attitude towards team work and also their motivation in team work were higher. It was also reached that teamwork culture, which is more probable to be in school where teachers that took an active role in teamwork, in their past, is raising teachers' motivation in this concept.