Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜLEN YEŞİLÖREN AKAL
Danışman: ASLI İŞCİ YAKAN
Özet:Bu çalışmada, geleneksel ekstraksiyon yöntemlerine alternatif olarak düşünülen basınçlı sıvı ekstraksiyonu, ultrases destekli ekstraksiyon ve mikrodalga destekli ekstraksiyon ile siyah havuç posasından antosiyaninlerin ekstrakte edilmesi, ekstraksiyon süresi, posa:çözücü oranı ve çözücü çeşidinin toplam monomerik antosiyanin, toplam fenolik bileşik ve ekstraksiyon verimi üzerine etkisinin incelenmesi hedeflenmiştir. Proses koşulları, ultrases destekli ekstraksiyon için; sabit sıcaklıkta (50 ºC) ekstraksiyon süresi (1, 10, 30, 60 dakika), posa:çözücü oranı (1:30, 1:20, 1:10), çözücü çeşidi (su, asitlendirilmiş su, etanollü su); mikrodalga destekli ekstraksiyon için ekstraksiyon süresi (0.5 - 20 dakika), mikrodalga gücü (180 W, 360 W, 540 W), posa:çözücü oranı (1:30, 1:20, 1:10) ve çözücü çeşidi (su, asitlendirilmiş su, etanollü su); basınçlı sıvı ekstraksiyonu için ekstraksiyon süresi (36, 60, 84 dakika) ve posa:çözücü oranı (1:30, 1:20, 1:10) olarak belirlenmiştir. Maksimum antosiyanin ekstaksiyonu sağlayan koşulların, basınçlı sıvı ekstraksiyonunda; 1:20 posa:çözücü oranında 84 dakika; ultrases destekli ekstraksiyonda, 1:30 posa:çözücü oranında % 50 etanollü su ile 60 dakika, mikrodalga destekli ekstraksiyonda 540 W mikrodalga gücünde, 1:20 posa:çözücü oranında, % 50 etanollü su ile 30 saniye olduğu tespit edilmiştir. Bu koşullarda elde edilen ekstraktları antosiyanin miktarları sırasıyla 0.90, 1.58 ve 1.74 mg siyanidin-3- glukozit/g KM; toplam fenolik bileşik miktarları ise sırasıyla 3.60, 6.53 ve 7.16 mg gallik asit/g KM olarak bulunmuştur. Yenilikçi yöntemler konvansiyonel yöntemle kıyaslandığında basınç uygulaması, ekstrakte edilen toplam monomerik antosiyanin miktarı üzerine etki etmezken ultrases ve mikrodalga uygulaması antosiyanin ekstraksiyonunu sırasıyla % 78 ve % 96 arttırmıştır. Bu açıdan bakıldığında en etkili ve en hızlı ekstraksiyon yönteminin mikrodalga ile ekstraksiyon olduğu söylenebilir. Uygulanan tüm yöntemlerde posa:çözücü oranının azaltılması daha yüksek antosiyanin ve fenolik ekstraksiyonu sağlamıştır. Ultrases destekli ekstraksiyonda aynı koşullarda çözücü olarak su yerine % 50 etanollü su kullanımı antosiyanin ekstraksiyonunu % 20 arttırmıştır. Mikrodalga destekli ekstraksiyonda, mikrodalga gücünün arttırılması daha kısa sürede daha yüksek miktarda antosiyanin ekstaksiyonu sağlamıştır. Ultrases ve mikrodalga destekli ekstraksiyon ile daha yüksek antioksidan aktiviteye sahip ekstraktlar elde edilmiştir. DPPH radikal süpürücü aktivite bu yöntemler için sırasıyla % 60 ve % 50 olarak bulunmuştur. Ayrıca, ekstraktların pH değerlerinin 4.3-5.2 aralığında olduğu tespit edilmiştir. Çözücü olarak etanollü su kullanımının ekstraktların briks derecesini yükselttiği belirlenmiştir. Ultrases ve mikrodalga destekli ekstraksiyonlarda daha fazla antosiyanin ektstrakte elde edilmesi sebebiyle daha koyu renkli örnekler elde edilmiş ve bu sebeple örneklerin L* değerleri daha düşük ölçülmüştür. Yenilikçi yöntemlerle elde edilen ekstraktların Na miktarı konvansiyonel ekstraksiyona göre düşük bulunurken Mg ve K miktarı yöntemlerden etkilenmemiştir. Ca miktarı ise ultrases ve mikrodalga destekli ekstraksiyonda konvansiyonel ekstraksiyona göre yüksek bulunmuştur.