Neoliberalizmin kent üzerindeki sosyo-mekânsal etkisi: Ankara örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATIMA UYANIKER KIRBAŞ

Danışman: TAYFUN ÇINAR

Özet:

1970’lerin sonlarından itibaren Keynesyen ekonomi modelinin yerini neoliberalizm paradigması almıştır. Neoliberalizm ile birlikte kentsel mekânlarda değişim süreci başlamıştır. Devlet ile sermaye arasındaki denge, sermayeye artan olanaklar sunarken devlete sadece düzenleme yönünde değişmiştir. Kolektif tüketim araçlarının özelleştirilmesi, büyük kentsel projelerin sermayeye aktarılması mekânı fiziksel ve toplumsal yönden etkilemiştir. Devletin müdahale araçlarından planlama yoluyla radikal değişimlerin önü açılmıştır. Türkiye’de neoliberalizmin etkisi ile mekânsal, toplumsal ve yönetsel açıdan kentler yeni bir sürece girmiştir. Hem yeni açılan kentsel alanlarda hem de kentsel dönüşüm projelerinde neoliberal politikalar, sosyal ve mekânsal olarak kenti etkilemiştir. Planlama yoluyla toplumsal gruplar birbirinden ayrıştırılmıştır. Neoliberal politikaların Ankara mekânı üzerinde yarattığı değişiklikler, kentin çeperinde ve çekirdeğinde gözlemlenebilmektedir. Kent çeperinde açılan yerleşim alanlarında, gelir seviyesine göre belirlenen kentsel kullanımlar ile kentlilerin hizmetlerden ve olanaklardan eşit koşullarda faydalanmasının önüne geçilmektedir. Kent çekirdeğinde ise kentsel dönüşüm projelerinde soylulaştırma yolu izlenerek gecekondularda yaşayanların barınma hakkı ihlal edilmiştir. Bu çalışmada, neoliberal politikaların Ankara mekânında yarattığı sosyal ve mekânsal ayrışma, çeperde batı koridorunda ve çekirdekte Dikmen Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi üzerinde incelenmektedir. AbstractSince the end of 1970s, the Keynesian economy model has been replaced by the neoliberalism paradigm. With neoliberalism, the process of change has begun in urban spaces. The balance between state and capital has shifted only in the direction of regulation for state, while providing increased opportunities for capital. The privatization of collective consumption instruments and transfer of large scale urban projects to capital affected urban space both physically and socially. Radical changes have been made by the way of planning from the state's intervention tools. With the effect of neoliberalism in Turkey, cities have taken yet another turn in terms of spatial, social and administrative. Neoliberal policies have affected the city socially and spatially in both newly opened urban areas and urban transformation projects. Social groups have been separated from each other by planning. The changes that neoliberal policies created in Ankara, can be observed in the urban periphery and the urban core. With the urban uses determining according to the income level for opened residential areas in the urban periphery, the urbanites are prevented from using services and facilities equally. In the urban core, housing right of slum dwellers has been violated following the process of gentrification in urban transformation projects. In this research, the social and spatial segregation created by neoliberal policies in Ankara is studied the western corridor in the urban periphery and the Dikmen Valley Urban Transformation Project in the urban core.