Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖRKEM KAYACIK
Danışman: Abdurrahman Saygılı
Özet:
İktidar kavramı, sosyal bilimlerin en temel kavramlarından biri olarak devlet teorisi çalışmaları açısından da merkeze alınması gereken bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir toplumsal iktidar örgütlenmesi olan devletlerin de iktidar kavramı üzerinden incelenmesi bu neticede bir gereklilik iken iktidarın toplumsal düzlemde tatbikini işaret eden toplumsal iktidar ise iktidarın devletler özelinde ele alınacağı spesifik hali işaret eder. Toplumsal iktidar, Weber'den etkilenen Michael Mann tarafından çakışan ve kesişen iktidar ağları ile örülü toplumlarda ön plana çıkan dört iktidar kaynağından beslenen dört iktidar tipine ve örgütlenmesine karşılık gelmekte ve toplum içerisindeki iktidar ilişkilerini tahlil etmek açısından bu iktidar modeli işlevsel bir teşkil etmektedir. Bu dört iktidar tipini, ideolojik iktidar, ekonomik iktidar, askeri iktidar ve siyasi iktidar olarak tanımlayan Mann, askeri iktidarı siyasi iktidardan ayırarak hem temel aldığı Weberci gelenekten ayrışmakta hem de şiddet tekeli ile siyasi iktidar arasında kurulan bağı askeri iktidarı ayrıştırarak literatüre hakim görüşten ayrılmaktadır. Mann'ın bu iktidar modellemesi tarihi bir toplumsal iktidar örgütlenmesi olan Roma'da görünür hale gelmekte ve hem bu iktidar tipleri belirli hukuki kavramlarla bağdaşarak somutlaşmakta hem de askeri iktidar ve siyasi iktidar ayrımı hem kavramsal düzeyde hem de organizasyonel düzeyde görünür olmaktadır. Bu neticede Roma'da mevcut bulunan auctoritas kavramı ideolojik iktidara, potestas kavramı siyasi iktidara ve imperiım kavramı askeri iktidara karşılık gelmektedir. Bu bağlamda Mann'ın iktidar modellemesini -her ne kadar Mann eserinde sınırlı olarak da olsa Roma toplumuna yer verse de- Roma'ya uygulamak ve bu hukuki kavramlarla Mann'ın iktidar tiplerini bağdaştırmak devlet iktidarını anlamak ve Mann'ın iktidar modelini devlet teorisini tatbik etmek açısından faydalı olacaktır.