Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa SOLak
Danışman: TEMUÇİN FAİK ERTAN
Özet:Şükrü Kaya, Atatürk Türkiyesi‟nin (1923-1938) yönetimi ve Cumhuriyetin ideolojik inşasında, siyasi ve idari hayatındaki etkileri ile önemli bir yere sahiptir. Uzun yıllar İçişleri Bakanlığı yaparak il ve yerel yönetimlerde birçok yeniliklere imza atmıştır. Atatürk Dönemi boyunca geliştirilen demokrasi, laiklik gibi fikirlerin oluşumunda ve Altı Ok‟un hayata geçirilmesinde, Kaya‟nın katkıları kayda değerdir. Şükrü Kaya, şehir, belediye ve köylerin gelişimi için önemli kararları hayata geçirmiştir. Osmanlı‟nın son dönemlerinden itibaren önemli bir konu olan mübadele ve iskan meselesinin çözümünde, bir plan dahilinde hareket ederek nüfusun artırılması ve üretici kılınması için uğraşmıştır. Topraksız ve az topraklı köylüye toprak verilmesi için gerekli düzenlemeleri ortaya koymuştur. Feodal ilişkilerin yerini laik, çağdaş ilişkilerin almasına çabalamıştır. Toplumun çağdaş, özgür düşünen bireylerden oluşabilmesi için Şapka yasası, bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair yasa, efendi, bey, paşa gibi lakap ve ünvanların kullanılamayacağına dair kanun gibi hukuki yeniliklerin oluşturulmasında ve hayata geçirilmesinde önemli çabaları vardır. Şükrü Kaya, toplumun Cumhuriyet ideolojisini benimsemesi açısından Halkevleri‟nin yurt çapına yayılmasına katkı sunmuştur. Halkevleri aracılığıyla toplumun sanatta, edebiyatta, tarımda, eğitimde, sporda, kültürde, bilgi ve görgüsünü arttırmasında mücadele vermiştir. Kemalist yönetim anlayışının halka benimsetilmesinde yönetim alanında bakanlık yapmanın yanı sıra düşünsel katkıları da olmuştur. Kaya, Kemalizm‟in içeriği konusunda, tarih, devrim, özgürlük, halkçılık, laiklik, devletçilik görüşleriyle öncü insanlar arasında yer almıştır. Bu tez çalışması, idari ve ideolojik yönlerinin yanı sıra, özellikle siyasi faaliyetleri ile Şükrü Kaya‟nın Cumhuriyeti tarihindeki yerini irdelemeyi amaçlamıştır.AbstractŞükrü Kaya has an important role in the management of Atatürk‟s Turkey (1923-1938) and in the ideological formation of the Republic. He achieved many innovations in tne cities and local administrations as the Minister of the Interior for years. Kaya‟s contributions are magnificient in terms of the formation of ideas such as democracy, secularism developed in the Period of Atatürk and of implementing Altı Ok (Six Arrows). Şükrü Kaya effectuated important decisions for the improvement of cities, municipalities and villages. He struggled by acting according to a plan to increase the population and make it producer, in the solution of the commutation and housing issues which had been an important problem since the latest periods of the Otoman. He introduced the necessary regulations for the distribution of lands to the villagers who had either no land or less land. He struggled for the replacement of feudal relations with secular, modern ones. He also struggled in the formation and implementing of legal innovations such as Hat Law, the laws suggesting the prohibition of some guises and of nicknames such as gentleman, sir, pasha, for the society to be made up of modern, freely thinking individuals. Şükrü Kaya contributed to the spread of Communtiy Centres in terms of the society‟s adoption of the Republican ideology. He struggled through the Community Centres to improve the society‟s knowledge and good manners in arts, literature, agriculture, education, sports, culture. In making the society adopt the Kemalist administration approach, he had contibutions both as a Minister in the administration field and in terms of his ideas. Kaya has been among the pioneers with his ideas about history, revolution, freedom, populism, secularism, state socialism on the content of Kemalism. This thesis study aims at examining Şükrü Kaya‟s place in the history of the Republic with especially his political activities besides his administrative and ideological aspects.