Yerli kişisel gelişimde eğilimler: popüler spiritüellik ve maneviyat kitaplarında retorik


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKÇE BAYDAR ÇAVDAR

Danışman: ÇAĞLA KUBİLAY KAMİLOĞLU

Özet:

Bu çalışma, popüler kişisel gelişim metinlerindeki eğilimleri hegemonya bağlamında anlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda hegemonyanın önemli bileşenleri olarak neoliberalizm ve İslamcılık üzerinden bir kuramsal çerçeve kurulmuş, bu unsurların tarihsel olarak bir araya gelme biçimleri temel dayanak alınmıştır. Bu bir araya gelme biçimlerini hegemonya üzerinden anlamak için popüler kültürdeki diğer bilgelik ve kılavuzluk biçimlerinin tarihçesine hangi gerilimleri görünür kıldığı açısından odaklanılmıştır. Çalışmada, retorik analizinin yorumsamacılık perspektifiyle genişletildiği bir yöntem kullanılarak 2014 ve 2017 yılları arasında çok-satan listelerine en az bir kez girmiş 10 kişisel gelişim metni spiritüellik ve maneviyat adıyla iki farklı grup olarak incelenmiştir. Retorik analizinin üç ayağı olan temel kavramlar olarak ethos, logos ve pathos, şu şekilde genişletilmiştir: Ethos metinlerde yazarların benlik ve bilirkişiliklerini ortaya koyma ve otorite biçimlerini, logos metinlerdeki temel argümanları ve özellikle modern kültürü eleştirme biçimlerini, pathos ise metinlerde uyandırılan duyguların daha geniş biçimde bireyin benlik üzerindeki çalışmasını anlamak için işlevsel olmuştur. Hem kişisel gelişimin hem İslamcılığın tarihçesinde yer alan diğer formlarla benzerlik ve farklılıkları, bir süreklilik ve kopuş biçiminde değerlendirilmiştir. This study was conducted in order to understand the current trends in self help books with their relation to hegemony. Accordingly a therotical perspective was built on the major components of hegemony, neoliberalism and Islamism and the way these components came together historically. To understand the way these components interact in relation to hegemony, history of the forms of other wisdom and guidance in popular culture was reflected upon to analyse which tensions they manifest. A methodology benefitting from rhetorical analysis and reinterpreting it through hermeneutics was used and ten self help books which made in to the bestseller lists as least once between 2014 and 2017 were analysed in two groups under New Age spirituality and Islamic spirituality (maneviyat). The basic concepts of rhetorical analysis, ethos, logos and pathos were reinterpreted accordingly: Ethos as the way writers present their selfhood and authority, logos as the main arguments in texts and the way writers criticize modern culture, and pathos as the feeling the texts invoke and individual’s conducting of the self. The similarities and differences between the forms of both self help and Islamism throughout their history was considered as continuties and discontinuities.