Geleneksel yerleşmelerin ekolojik tasarım kapsamında değerlendirilmesi: Mardin, Midyat örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE OLCAY

Danışman: ELMAS ERDOĞAN

Özet:

Kentsel yaşam kalitesinin iyileştirilmesini hedef alan ekolojik tasarım uygulamaları, enerjiyi etkin kullanan, doğaya uyum sağlayan tasarımların gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır. Sahip oldukları çevresel ve kültürel özellikler doğrultusunda şekillenen geleneksel yerleşmelerin özünde var olan ekolojik tasarım ilkeleri, güncel tasarım ve planlama yaklaşımları kapsamında değerlendirildikleri koşulda, sürdürülebilirlikleri de sağlanmış olacaktır. Geleneksel doku ve kültürel kimlik açısından zengin olan Midyat, ekolojik tasarım kapsamında değerlendirilebilecek bir yerleşmedir. Bu araştırmanın amacı, Midyat’ın sahip olduğu kültürel birikimi, geleceğe taşınması gereken bir miras olarak kabul eden bir anlayış ile geliştirilmesi, yerleşmenin bugünün koşullarına uygun yaşanabilir bir çevreye dönüştürülmesi ve korumada sürdürülebilirliğin sağlanmasıdır. Midyat geleneksel kent dokusunun doğal ve kültürel özelliklerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacı ile ekolojik tasarım, geleneksel mimari ve koruma ile ilgili kuramsal temeller ve yöntem konusunda araştırma yapılarak ulusal ve uluslararası kitap, tez, makale, bildiri, harita ve raporlar değerlendirilmiş; araştırma alanında etüd-analiz çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Belirlenen amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için yapılacak olan çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda ekolojik tasarım kriter ve ilkeleri saptanarak, güncel tasarım çalışmalarında kullanım olanakları ortaya konmuştur. Bu araştırmanın yerel yönetim, uygulamacı, plancı, tasarımcılar ve halk tarafından gerçekleştirilecek olan benzer çalışmalar kapsamında doğru plan ve tasarım kararlarının alınmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu araştırma bulgularının, geleneksel yerleşmelerin tasarım ilkeleri ve planlama yaklaşımları doğrultusunda, yeni yerleşim alanlarında gerçekleştirilecek çalışmalarda örnek oluşturması amaçlanmıştır. Ecological design practices aiming to improve the quality of urban life aim to realize designs that use energy effectively and adapt to nature. As long as they are evaluated within the scope of ecological design principles, current design and planning approaches, which are at the core of traditional settlements shaped in line with their environmental and cultural characteristics, their sustainability will be ensured. Rich in traditional texture and cultural identity, Midyat is a settlement that can be evaluated within the scope of ecological design. The purpose of this research is to develop Midyat's cultural accumulation with an understanding that accepts it as a heritage that should be carried to the future, to transform the settlement into a livable environment that is suitable for today's conditions and to ensure sustainability in conservation. In order to ensure the sustainability of the natural and cultural characteristics of the traditional urban fabric of Midyat, research was conducted on theoretical foundations and methods related to ecological design, traditional architecture and conservation, and national and international books, theses, articles, papers, maps and reports were evaluated. Study-analysis studies were carried out in the field of research. Ecological design criteria and principles were determined in line with the data obtained as a result of the evaluation of the studies to be carried out for the realization of the determined goals and objectives, and the possibilities of use in current design studies were revealed. This research is thought to be a guide in making the right plan and design decisions within the scope of similar studies to be carried out by local government, practitioners, planners, designers and the public. In addition, these research findings are intended to set an example in the studies to be carried out in new settlements in line with the design principles and planning approaches of traditional settlements.