Türkiye'deki sanat müzelerinde uygulanan eğitim programlarının feminist perspektiften eleştirisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Disiplinlerarası Müze Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMEL AKSAN

Danışman: Ceren Güneröz

Özet:

Çokkültürlülük kavramı içinde ele alınan gruplardan biri, toplumda farklı kültürel ögelere de sahip olmaları sebebiyle kadınlardır. Kadının toplum içindeki konumunu belirlerken müzeler gibi kamusal alanların nasıl ve ne ölçüde kullanılabildiği önemli bir araştırma konusudur. Müzelerde kadınların istihdamı, kadın çalışan oranları ve kadınların diğer ziyaretçilere oranları bu araştırmanın incelediği ilk konudur. Bununla birlikte müzelerin feminist perspektiften incelenerek kapsayıcı müzecilik kavramı içinde kadının müzedeki konumunun belirlenmesi de araştırmanın üzerinde durduğu ikinci konudur. Araştırmada çalışma grubunu oluşturan müzeler Ankara'da Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Eskişehir'de Odunpazarı Modern Müze ve İstanbul'da Arter ile İstanbul Modern Müzeleridir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış; müzelere ilişkin veriler doküman tarama ve yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilmiştir. Müzelerin mevcut durumda kadın istihdamı, kadın sanatçı ve müze eğitimlerine dair veriler doküman tarama tekniğiyle toplanmıştır. Müze eğitimcileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler araştırmacının belirlemiş olduğu temalar çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarının rapor haline getirilmesinde grafiklerden ve görüşme alıntılarından faydalanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, müzelerde kadın personel istihdamı yüksektir ancak kadınların müzelerde sanatçı olarak temsilleri düşüktür. Müzelerin çocuk ve yetişkin eğitim programlarında kapsayıcı etkinliklerin sıklıkla uygulandığı, deneyim odaklı eğitimlerin düzenlendiği sonucuna da varılmıştır. Ayrıca müze eğitimcilerinin kapsayıcı müze kavramı hakkında bilinçli olduğu, müzelerin eğitim politikalarına bunu yansıdığı görüşmelerle ortaya konmuştur. Görüşmelerde kapsayıcı müzecilikte en büyük sorunun müzelerin kendilerini toplumun farklı kesimlerine duyurabilmeleri olduğu; bunun çözümü içinse kurumlarla iş birliği yapılmasının şart olduğu sonucu çıkmıştır.