Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABOU MEDİANE HATUB AHMED
Danışman: SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
Özet:Bu çalışma Komorca'da adların ulamlara ayrılması sistemini ve bu adların tekil ve çoğul hallerinin incelenmesini içermektedir. Başka bir deyişle, genel olarak adların tekil ve çoğul hallerinden oluşan çiftlerin ulamlara ayrılma şekilleri incelenmiştir. Esasen, Komorca Bantu dil ailesi dilleri arasında yer aldığından, adlar; dilbilgisel ve anlamsal olarak belirli tanımlık görevi gören önekler aracılığıyla, insan adları, hayvan adları, ağaç adları, eşya adları, sıvı adları vb. ulamlara ayrılmaktadır. Bu nedenle, her bir ad ulamının diğer ulamlardan farklı, kendine ait önekleri bulunmaktadır. Bu durum, Komorca'da birçok belirli tanımlığın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ayrıca, Bantu dilleri uzmanlarının yaptığı araştırmalara göre, Komorca'da 15'ten fazla ad ulamı bulunmaktadır. Adların ulamlara ayrılması özelliği, Bantu dil ailesinin Afrika'da konuşulan Shawili, Sabaki ve Tswana gibi diğer dillerinde de görülmektedir. Komorca'da belirteçler, göstermeler ve sıfatlar gibi dilbilgisel unsurlarının işlevleri ve beraber kullanıldıkları ad ile uyum sağlamaları, adın yer aldığı ulama göre farklılık göstermektedir. Başka bir deyişle, bu dilbilgisel unsurlarından biri bir ad ile birlikte kullanıldığında, bu ada uyum sağlamak için, adın bulunduğu ulamın sahip olduğu kuralla (formüle) uymak zorundadır. Adlar ile birlikte kullanılan önekler ise sadece adların sınıflandırılmasında değil aynı zamanda dilbilgisel unsurları üzerinde de önemli bir rol oynamaktadır.Yani önekler; adılların, belirteçlerin, belirtmeler, vb. anlamlarını belirtmek için kullanılabilmektedir. Komorca'da, bu farklı dilbilgisel unsurları ile kullanılabilen birçok önek bulunmaktadır. Çünkü önekler bir ada eklendiklerinde, ada uyum sağlamak için adın bulunduğu ulama bağlı kalırlar. Bunlar uygun önekin kullanılması için adların bulunduğu ulamlara bağlı kalırlar ve bu nedenle insan adları, hayvan adları, ağaç adları, vb. ile kullanılabilen önekler ortaya çıkar. Bu, Komorca'da neden çok sayıda göstermenin kullanıldığını açıklamaktadır. Aynı durum belirteçler, sıfatlar ve adıllar gibi diğer dilbilgisel unsurları için de geçerlidir. Bu noktada özetle, öneklerin bazen göstermeleri, bazen adılı ve bazen de belirteci işaret eden sözcük anlamında kullanıldığı söylenebilir. Ayrıca, bu çalışma kapsamında yapılan çeşitli araştırmalar sayesinde Komor dilinde, Bantu dilleri uzmanlarının belirttiği ulamlardan dışındafarklı ulamların da var olduğu keşfedilmiştir. Nitekim ad ulamları ve adların ulamlandırılması incelenirken, sıvı adlarının, sıvı yiyecek adlarının, katı yiyecek adlarının ve topluluk belirten adlarının yer aldığı ulamlar ortaya çıkarılmıştır. Bu adlar tekil ve çoğul halleriyle birlikte incelenmiştir. Bu çalışmada rastlanan bir başka bulguya göre; 16, 17 ve 18 numaralı ulamlardaki yer ve yön adları anlam bakımından neredeyse aynı olduklarından, bu adlar aldıkları soneke göre ayırt edilmektedir.başka bir deyişle adların, hayvan, insan, eşya vb dağılımında bulunan bir başka bulguya göre, 16.17 ve 18 ulamların, yerlerin ve konumların adlarını taşıdığını fark edilmektedir. Ayrıca diğer sınıfları öneklere sahipken, bu ulamların (16,17,18) önek yerine sonekler bulunmaktadır. Ancak soneki olan ve öneki olan diğer sınıfların tümü, ad bölme görevindeki belirsiz tanımlığın anlamını taşırlar. Ayrıca bu ulamlardaki adlar çıkma, kalma ve yönelme anlamı taşımaktadır. Adların önek aldığı diğer ulamların aksine, bu 3 ulamdaki adlarda belirsiz tanımlık anlamı taşıyan sonekler (-ni ve -djuu) kullanılmaktadır. Bu 3 ulam ayrıntılı olarak incelerken, 16. ulamdaki adlarda genellikle « -djuu » sonekinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Hemen hemen aynı adların yer aldığı 17 ve 18. ulamlarda ise « -ni »soneki kullanılmaktadır. Buradaki tek fark; adların tekil hallerinin 17. ulamda ve çoğul hallerinin ise 18. ulamda yer almasıdır. Bu durumda 17. ve 18. ulamların kendi aralarında bir çift oluşturdukları söylenebilmektir. Ana karakterler, nihayette komor dili ile ilgili şu konuları özetleyebilmektedir: • Bantu dillerin coğu gibi, komor dilinin adları da hayvan, insan, bitki ve eşya adlarına bölünmektedir.Ve genellikle bu sınıfların her birinin tekil ve çoğul bir öneki vardır. Ve bu önek sisteminden, sınıflar ayırt edilebilir. • Yüklem uyumu öneklerden yapılır. Ve bu önekler sınıfa göre değişir. Zira her bir ad sınıfının kendi öneki vardır. Öte yandan, bu öneklerin özelliklerin arasında göstermeler, belirli ve bilirsiz tanımlıklar, adıl ve hatta sıfat vb gibi dilbilgisel unsurları bilmek için, onları anlamsal ve dilbilgisel mark (işaret) olarak kullanılması vardır. Başka bir deyişle, bu dilbilgisel unsurlardan birinin oluşumu bir önekten yapılmıştır. Yani, bir gösterme, bir adıl veya sıfat ve diğer dilbilgisel unsurları oluşturmak için önüne bir önek eklenmektedir. • Bu dilde eril ve dişil cinsiyetin olmadığı tespit edilmiştir. Cinsiyet adını belirtmek için, eril belirtmek için "me" sıfatını ve dişil belirtmek için "she" sıfatı eklenmektedir. Ve yüklem uyum, adının ait olduğu sınıfla yapılmaktadır. In summary, our work consists in studying the distribution of the names of the Comorian language and their systems of singular and plural. In other words, it is a question of classifying nouns into categories, usually composed of each class by singular and plural. Indeed, since the Comorian language is among the languages of Bantu families, the names are divided into categories of human names, animal names, tree names, object names, liquid type names, etc. Moreover, the names are divided into this category way by means of prefixes that grammatically and semantically play the role of definite articles. As a result, each category of names has different prefixes from the other categories of names. These results in several articles defined in the Comorian language. Moreover, according to the researches of the specialists of the Bantu languages, one managed to count more than 15 categories of the names. This peculiarity of ranking names is found in other African languages of Bantu families, such as Swahili, Sabaki, and Tswana. In addition the phenomenon is that grammatical units such as adverbs, demonstratives, and adjectives, all its chords, and functions depend on these classes of nouns. In other words, one of this grammatical element if it wants to make the agreement with any name, it depends on the class where the name belongs to follow the rule of the class concerned by making the agreement. As far as the prefix is concerned, it plays not only an important role in the classification of nouns but also in grammatical elements. In other words, prefixes are words that can be used to describe the meaning of demonstratives, adverbs, or pronouns, etc. And then in the Comorian language, we get several kinds of prefixes on these different grammatical elements. Because, when they connect with the name, they depend on the category where the name belongs to make the agreement. They always depend on different categories of names to put the prefix that suits; therefore, the result is prefixes that mark the demonstratives that can be used with human type names, other prefixes that indicate the demonstrative that can be used with animal type names, and other types of prefixes that can be used for trees, and so on. This is explained by the fact that there are several types of demonstrations in the Comorian language. And that's the same way other grammatical elements such us adverbs, adjectives, and pronouns go on. In this point, it can be said briefly that the prefixes bear both the meaning of the words indicating the demonstrative, both the meaning of the words indicating the pronoun, and both the meaning of the words indicating an adverb and so on. Moreover, apart from the categories mentioned by the specialists of Bantu languages, we have discovered other kinds of categories of names in this thesis, according to the different researches that are done on this subject. Indeed, when studying the classes of nouns and its distribution effects, other kinds of names of liquids, other kinds of names of liquid and non-liquid foods, and other categories of names were found. usable names in the Comorian language such as collective names. These have been discovered with their singular and plural number form systems. According to another observation found in this work, is that categories 16, 17 and 18 are distinguished from their suffix tasks when they have almost the same meaning of places and locality . in other words, according to another finding found in the distribution of names in categories of animals, humans, objects, etc, is that categories 16, 17 and 18 have the names of places and locality. In addition, they have suffix instead of prefix while other classes have prefixes. However, those classes that have suffix and the other classes that have prefixes all have the same meaning of indefinite articles in the name division task. They are also categories that designate ablative, locative and allative situations. Unlike other categories that have prefixes, these three classes have suffixes (... ni, and ... djuu) that play the meaning of the indefinite article. When studying these three categories in detail, it was discovered that the names of category 16, usually have the suffix "... djuu". And concerning class 17 and 18 they have almost the same categories of names with the suffix "..ni". Only the difference what these same names when they are in the case of singulars they are placed in class 17. And if they are in the case of plural they then appear in class 18. In this case, therefore, one can say that classes 17 and 18 form almost in pairs. Main characters can finally be summarized the issues concerning the Comorian language: • Like most Bantu languages, the names of the Comorian language are divided into animal names, human names, and object names. And usually each of these classes has a singular and plural prefix. And from this prefix system we come to distinguish classes between them. • The agreement is made from the prefixes. And these prefixes vary by class. Because each class of names has its own prefix. On the other hand, among the peculiarities of these prefixes, is that they play semantically and grammatically the role of mark (sign) to know the grammatical units such as the demonstrative, the definite and indefinite article, the pronouns, and even the adjective etc. In other words, the formation of one of these grammatical elements is done from a prefix. That is, we put a prefix in front of a word to form a demonstrative, a pronoun or an adjective and so on. • It has been found that in this language there is an absence of the masculine and feminine gender. To indicate the sex name, we add to the noun the adjective "me" to indicate the male, and the adjective "she" to indicate the female. And the agreement is made with the class to which the name belongs.