Ankara Ünı̇versı̇tesı̇ Yabancı Uyruklu Öğrencı̇ Seçme Testı̇'nı̇n ölçme değı̇şmezlı̇ğı̇nı̇n örtük sınıf ve Rasch modelı̇ne göre ı̇ncelenmesı̇

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGE ALTINTAŞ

Danışman: ÖMER KUTLU

Özet:

Bu araştırmanın genel amacı, 2013 yılı Ankara Üniversitesi Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı'nda yer alan Temel Öğrenme Becerileri Testi'nin faktör yapılarını belirleyerek testin ülkelere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğine sahip olup olmadığını ve testte yer alan maddelerin, madde işlev farklılığı gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Bu araştırma betimsel araştırma modellerinden tarama türündedir. Araştırmanın genel evrenini 2134 birey oluşturmaktadır. Araştırma, kültürler arası karşılaştırmaları içerdiği için kültür, örneklem seçiminde ölçüt alınmıştır. Buna göre, Almanya, Azerbaycan ve İran'dan seçilen 1110 birey örneklemi oluşturmuştur. Araştırmada Temel Öğrenme Becerileri Testi'nin ilk 60 maddelik harf, sayı ve şekil ilişkilerine dayalı bölümü kullanılmıştır. Testin faktör yapısını belirlemede Örtük Sınıf Analizi ve Örtük Sınıf Faktör Analizi, ülkelere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğine sahip olup olmadığını ortaya koymada Eşanlı Örtük Sınıf Analizi kullanılmıştır. Son olarak, testte yer alan maddelerin ülkelere ve cinsiyete göre madde işlev farklılığı gösterip göstermediğini belirlemede ise, Rasch modeline dayalı Özyinelemeli Bölümleme Analizi kullanılmıştır. Temel Öğrenme Becerileri Testi'nin faktör yapısını belirlemeden önce testin bir bütün olarak ölçek yapısı eğilimi gösterip göstermediği, testi alan bireylerin yanıt örüntüleri açısından hangi sınıfta yer aldığı incelenmiştir. Buna göre testin dört sınıflı örtük bir modele sahip olduğu ve birden fazla faktör yapısı içerdiği görülmüştür. Örtük Sınıf Faktör Analizi'ne ait bulgular incelendiğinde, testin Parça-Bütün İlişkisi Kurma, Çıkarım Yapma ve Analitik Düşünme olmak üzere üç faktörlü bir yapıya sahip olduğu görülmüştür. Testin ülkelere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğine ilişkin bulguları testin homojen bir modele sahip olduğuna işaret etmektedir. Testte yer alan maddelerin ülkelere ve cinsiyete göre madde işlev farklılığı gösterip göstermediğine bakıldığında ise, ülkeler açısından 14 maddede 0.01 manidarlık düzeyinde madde işlev farklılığına rastlanmıştır. Ancak bu maddelerin tüm ülkeler için benzer madde güçlük parametrelerine sahip olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet açısından ise madde işlev farklılığına rastlanmamıştır. Anahtar sözcükler: Test geliştirme, yapı geçerliği, örtük değişken modelleri, ölçme değişmezliği, madde işlev farklılığı, yabancı uyruklu öğrenci sınavı The aim of this study is to reveal whether the Basic Learning Skills Test of Ankara University Examination for Foreign Student 2013 has measurement invariance in terms of countries and gender by determining factor structure of the test and whether items of the test contain differential item functioning. This research is a survey type from descriptive research models. The general population of the study is composed of 2134 individuals. Since the study includes comparisons across cultures, the culture is accepted as a criterion in determining the sample group. Thus, the sample of the study consists of 1110 participants selected from Germany, Azerbaijan and Iran. The first part of the Basic Learning Skills Test with 60 items on letter-number-shape relationship has been used in the study. Latent Class Analysis and Latent Class Factor Analysis are utilized so as to define factor structure of the Basic Learning Skills Test; Simultaneous Latent Class Analysis is applied in order to determine whether the test has measurement invariance in terms of countries and gender. Lastly, Rasch model based Recursive Partitioning Analysis is put to use with the aim of specifying whether items of the test show differential item functioning according to countries and gender. Before determining the factor structure of the Basic Learning Skills Test, it has been examined whether the test showed a tendency to scale structure as a whole, and it has been studied to which class test-takers belong in terms of their response patterns. Accordingly, it has been found out that the test has four-class and contained more than one factor structure. Based on the results of Latent Class Factor Analysis, the Basic Learning Skills Test has three factors defined as Relating Parts to the Whole, Deducting and Analytical Thinking. The results of the test related to measurement invariance according to the countries and gender indicate that the test has a homogenous structure. It has also been analyzed if the items of Basic Learning Skills Test contain differential item functioning according to countries and gender. As a result, differential item functioning significant at 0.01 level has been detected in 14 items of the test. However, these items have been identified to have similar difficulty parameters in all countries. Finally, items have not shown DIF according to gender. Keywords: Test development, construct validity, latent variable models, measurement invariance, differential item functioning, examination for foreign students