Türkiye'de kentsel hizmetler alanında imtiyazlı şirketler ve beledîleştirme (1850-1950)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CAN GİRAY ÖZGÜL

Danışman: AYŞEGÜL MENGİ

Özet:

Özgül, Can Giray, Türkiye’de kentsel hizmetler alanında imtiyazlı şirketler ve beledîleştirme (1850-1950), Yüksek Lisans Tezi, Danışmanı: Prof. Dr. Ayşegül Mengi, 126 s. Özet Kentsel hizmetlerin yerine getirilmesi için tarih boyunca farklı yöntemler geliştirilmiştir. Farklı ideolojik akımlarca benimsenip ortaya konulmuş olan bu yöntemlerin birçoğu Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde uygulama alanı bulmuştur. Günümüzde neo-liberal politikalar sonucunda benimsenen yaklaşımlar yeni bir yöntem olarak ortaya atılmakta ve uygulama alanı bulmaktadırlar. Buna karşın 19. yüzyılın ikinci yarısından 1930’lara kadar geçen zaman diliminde bu yaklaşımlar halihazırda Türkiye topraklarından benimsenmiştir. Bu sebeple kentsel hizmetlerin tarihsel gelişimi analiz edilerek günümüz politikalarına ışık tutulabileceği saptanmıştır. Bu çalışma kapsamında, Osmanlı Devleti’nde ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kentsel hizmetler alanında ortaya çıkan imtiyazlı şirketler ve bu şirketlerin beledîleştirilmesi ele alınmıştır. İlk bölümde kavramsal çerçeve kurulmuş, devam eden bölümde Osmanlı Devleti’nde kentsel hizmetler ve bunların niteliği üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde yapılmış olan imtiyaz sözleşmeleri ve şirket içtüzükleri ile çeşitli kanunlar tek tek incelenmiştir. Son bölümde ise imtiyazlı şirketlerin beledîleştirilmesi sürecinin nasıl gerçekleştirildiği açıklanmıştır. Türkiye’de 1850-1950 yılları arasında kentsel hizmetler alanında bir politika çözümlemesi yapılmak istenmiştir. Özgül, Can Giray, Municipalization and chartered corporations in urban services in Turkey (1850-1950), Master’s Thesis, Advisor: Prof. Dr. Ayşegül Mengi, 126 p. Abstract During the history, many different methods have been developed for providing urban services. Most of these methods which have been affected by the different political views were also implemented in the Ottoman Empire and in The Turkish Republic. Recently, some approaches that derived from the neo-liberal policies are introduced as the new and applicable methods. These approaches had been accepted as an urban policy in Turkey between the years 1850 and 1930. When the historical developments of urban services were analyzed, it has been easily noticed that the examination of the old urban policies could indicate the recent policies in Turkey. The issue of this study is the emerging chartered corporations and their municipalization in urban services in the last phase of Ottomans and the decade of the young Turkish Republic. In the first chapter of the text, conceptual framework was established. In the second part, the urban services in the Ottoman Empire and their qualities were discussed. During the following chapter, concession agreements and standing rules of corporations and also a lot of acts were evaluated. So in the fourth part of the study, making a political analyze on the urban policies could be attempted by the way of explaining the process of the municipalization in Turkey in between 1930-1950.