İslam felsefesinde liderlik nazariyeleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜLŞEN YÜCEL

Danışman: İBRAHİM MARAŞ

Özet:

Bu çalışmamızda İslam felsefi klasik çağ filozoflarından Kindi, Farabi ve İbn Sina'nın liderlik nazariyelerini incelemiş bulunuyoruz. Tezimizin birinci bölümünde ilk olarak Antik Yunan felsefesi filozoflarından Platon siyaset felsefesi çerçevesinde kaleme almış olduğu Devlet, Yasalar, Devlet Adamı adlı eserlerinden ideal devlet ve ideal lider görüşleri araştırılmıştır. Daha sonra Aristoteles'in Plotika ve Nikomakhos'a Etik adlıeserler incelenerek filozofun siyaset görüşü, lider tasarımı ve ahlak gibi konuları belirtilmiştir. En son olarak Plotinus'un Enneadlar adlı eserinden yararlanılarak Üç Hipoztas Kuramı üzerinden islam filozoflarına etkisi araştırılmıştır. Tezimizin ikinci kısmı bizim asıl çalışmamızı oluşturmaktadır. Bu bölümde İslam felsefi kalsik çağ düşünürlerinden ilk olarak Kindi ele alanınmıştır. Kindi'nin felsefi risaleleri dikkate alınarak akıl, nefs, ahlak, itidal ve adalet kavramları üzerinden siyaset ve lider görüşü belirlenmiştir. Daha sonra Farabi'nin Medinet-ül Fazıla, Es-Siyasetü'ül Medeniyye veya Mebadi'ül Mevcudat, Fusul al-Medeni, Tanbih'ala Sabil al-Saa'da, Telhisü Nevamis-i Eflatun, İhsaul-Ulum, Tahsilu's- Sa'ada adlı eserleri incelenerek filozofun metafizik, siyaset, ahlak, mutluluk, ideal devlet ve ideal lider, erdemli ve erdemsiz şehirler konuları incelenmiştir. Farabi'nin lidere bakış açısı ve oluşturduğu lider profili belirlenmiş ve Reisül-Evvel den sonra gelen ikinci lider kavaramı üzerinde durulmuştur. Daha sonra İbn Sina'nın Kitâbu'ş- Şifa, el –İşârât ve't-Tenbîbât, Kitabu'n- Necât ve Risale fi-isbati'n-Nübüvve ve Risale içerikli fi-s Siyaseti'l Menziliyye adlı eserleri incelenerek metafizik, ahlak, nübüvvet, kutsi akıl kavramları üzerinden filozofun çizmiş olduğu lider profili belirlenmiştir. Ayrıca filozofların kadının liderliğine bakış açısı belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra çağdaş liderlik kuramları içerisinde filozofların belirlemiş olduğu lider çeşitleri incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak eşleştirilmeye çalışılmıştır. Tezimizi sonuç bölümünde elde ettiğimiz verilerle İslam Felsefesi filozoflarının etkilendiği kaynaklar ve kişiler, kendi görüşleri ve çağdaş liderliğe etkileri aşamalı olarak özetlenmiştir.