Lise öğrencilerinin siber zorbalık davranışlarına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İBRAHİM OKAN ERDEN

Danışman: YASEMİN KEPENEKCİ

Özet:

Bu araştırma Ankara İlinde görev yapan lise yöneticilerinin okullarındaki siberzorbalığın hangi araçlarla meydana geldiğine, türlerine, meydana gelme sıklığına,sonuçlarına ve siber zorbalık davranışını önlemeye ilişkin görüşlerini ortaya koymakamacı ile yürütülmüştür. Tarama modelinde olan bu araştırmada okul yöneticileriningörüşlerine yönelik nicel veriler toplanmıştır.Araştırmanın evreni, 2014 - 2015 Eğitim - Öğretim yılında Ankara iline bağlıdokuz ilçede (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar, Mamak,Sincan, Yenimahalle) bulunan resmi liselerde (Anadolu liseleri, Mesleki ve TeknikAnadolu Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liseleri) görev yapan 1236 eğitimyöneticisinden (müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Buhedef evren ise tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 316 kişilik bir örneklemletemsil edilmiştir.Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Siber ZorbalıktaKullanılan Araçlar Boyutu”, “Siber Zorbalık Davranışlarının Sıklığı Boyutu”, SiberZorbalığın Nedenleri Boyutu”, “Siber Zorbalığın Sonuçları Boyutu” ve “Siber ZorbalığıÖnleyici Çalışmalar Boyutu” olmak üzere toplamda beş alt ölçek ile toplanmıştır.Veriler SPSS ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde,frekans ve standart sapma gibi betimsel istatistik testler kullanılmıştır. Katılımcılarınsiber zorbalık davranışlarını hangi araçlarla gerçekleştirdikleri, siber zorbalıkdavranışlarının görülme sıklığı, nedenleri, sonuçları ve önleyici çalışmaların düzeylerineilişkin görüşleri arasında; cinsiyet, görev türü yöneticilikte kıdem, eğitim düzeyi, branşve görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılığın bulunupbulunmadığının saptanmasında t testi, ANOVA ve varyans analizi sonrası uygulanan çoklu karşılaştırma yöntemleri içinde Tukey testi kullanılmıştır. Örneklem sayısıyetersiz olan “görev türü” değişkeni ve “yöneticilikte kıdem” değişkeni analizlerindeKruskal Wallis testi kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre liselerde öğrenciler arasında gerçekleşen siberzorbalık davranışlarında en çok akıllı telefonlar kullanılmaktadır. Öğrenciler arasındasiber zorbalık davranışı olarak en çok küfür etme şeklinde gerçekleşmektedir. Siberzorbalığın en önemli sebebi öğrencilerin interneti kontrolsüz olarak kullanmalarıdır.Siber zorbalık davranışı sonucunda okullarda öğrenciler arasında çatışmalaryaşanmaktadır. Okul yöneticilerine göre öğrencilere değerler eğitimi vermek siberzorbalığı önlemenin en önemli ve etkili yoludur. Mesleki ve Teknik AnadoluLiselerinde öğrenim gören öğrenciler arasında siber zorbalık davranışı görülme sıklığı,akademik program uygulayan Anadolu Liseleri ve diğer lise türlerinde öğrenim görenöğrencilere göre daha yüksektir.AbstractBu araştırma Ankara İlinde görev yapan lise yöneticilerinin okullarındaki siberzorbalığın hangi araçlarla meydana geldiğine, türlerine, meydana gelme sıklığına,sonuçlarına ve siber zorbalık davranışını önlemeye ilişkin görüşlerini ortaya koymakamacı ile yürütülmüştür. Tarama modelinde olan bu araştırmada okul yöneticileriningörüşlerine yönelik nicel veriler toplanmıştır.Araştırmanın evreni, 2014 - 2015 Eğitim - Öğretim yılında Ankara iline bağlıdokuz ilçede (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar, Mamak,Sincan, Yenimahalle) bulunan resmi liselerde (Anadolu liseleri, Mesleki ve TeknikAnadolu Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liseleri) görev yapan 1236 eğitimyöneticisinden (müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Buhedef evren ise tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 316 kişilik bir örneklemletemsil edilmiştir.Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Siber ZorbalıktaKullanılan Araçlar Boyutu”, “Siber Zorbalık Davranışlarının Sıklığı Boyutu”, SiberZorbalığın Nedenleri Boyutu”, “Siber Zorbalığın Sonuçları Boyutu” ve “Siber ZorbalığıÖnleyici Çalışmalar Boyutu” olmak üzere toplamda beş alt ölçek ile toplanmıştır.Veriler SPSS ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde,frekans ve standart sapma gibi betimsel istatistik testler kullanılmıştır. Katılımcılarınsiber zorbalık davranışlarını hangi araçlarla gerçekleştirdikleri, siber zorbalıkdavranışlarının görülme sıklığı, nedenleri, sonuçları ve önleyici çalışmaların düzeylerineilişkin görüşleri arasında; cinsiyet, görev türü yöneticilikte kıdem, eğitim düzeyi, branşve görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılığın bulunupbulunmadığının saptanmasında t testi, ANOVA ve varyans analizi sonrası uygulanan çoklu karşılaştırma yöntemleri içinde Tukey testi kullanılmıştır. Örneklem sayısıyetersiz olan “görev türü” değişkeni ve “yöneticilikte kıdem” değişkeni analizlerindeKruskal Wallis testi kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre liselerde öğrenciler arasında gerçekleşen siberzorbalık davranışlarında en çok akıllı telefonlar kullanılmaktadır. Öğrenciler arasındasiber zorbalık davranışı olarak en çok küfür etme şeklinde gerçekleşmektedir. Siberzorbalığın en önemli sebebi öğrencilerin interneti kontrolsüz olarak kullanmalarıdır.Siber zorbalık davranışı sonucunda okullarda öğrenciler arasında çatışmalaryaşanmaktadır. Okul yöneticilerine göre öğrencilere değerler eğitimi vermek siberzorbalığı önlemenin en önemli ve etkili yoludur. Mesleki ve Teknik AnadoluLiselerinde öğrenim gören öğrenciler arasında siber zorbalık davranışı görülme sıklığı,akademik program uygulayan Anadolu Liseleri ve diğer lise türlerinde öğrenim görenöğrencilere göre daha yüksektir.