Duygu düzenleme ile erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel esneklik ve ruminasyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞEGÜL ANAYURT

Danışman: İLHAN YALÇIN

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı; duygu düzenleme, erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel esneklik ve ruminasyon değişkenleri ile oluşturulan yapısal modelin geçerliğinin incelenmesidir. Duygu düzenleme, bilişsel esneklik ve ruminasyon düzeylerinin cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesi araştırmanın alt amaçlarıdır. Araştırma; 2016-2017 eğitim öğretim yılı bahar döneminde öğrenim görmekte olan 454 üniversite öğrencisinin (%63.2 kadın, %36.8 erkek) katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler; Kişisel Bilgi Formu, Duygu Düzenleme Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Bilişsel Esneklik Envanteri ve Ruminasyon Ölçeği Kısa Formu ile elde edilmiştir. Duygu düzenleme ile erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel esneklik ve ruminasyonun ele alındığı modelin geçerliği yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli analizi sonucunda; erken dönem uyumsuz şemaların bilişsel esnekliğin alt boyutlarını yordadığı, bilişsel esnekliğin alt boyutlarının ruminasyonun alt boyutlarını yordadığı, ruminasyonun saplantılı düşünme alt boyutunun duygu düzenlemenin alt boyutları olan bilişsel yeniden değerlendirme ve bastırmayı yordadığı, ruminasyonun alt boyutu olan derin düşünmenin ise bilişsel yeniden değerlendirmeyi yordadığı ancak bastırmayı yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Üniversite öğrencilerinin Duygu Düzenleme Ölçeği'nin bilişsel yeniden değerlendirme ve bastırma alt ölçek puanlarının cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) ile incelenmiştir. Bilişsel Esneklik Envanteri'nin toplam puanının ve Ruminasyon Ölçeği Kısa Formu toplam puanının cinsiyet açısından bir farklılık gösterip göstermediği bağımsız gruplar için t-testi kullanılarak incelenmiştir. Katılımcıların duygu düzenlemenin alt boyutu olan bilişsel yeniden değerlendirme puanlarının cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği ve duygu düzenlemenin diğer alt boyutu olan bastırma puanlarının ise cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların bilişsel esneklik ve ruminasyon düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. The main purpose of this study was to investigate the validity of the structural model that is composed of the emotion regulation, early maladaptive schemas, cognitive flexibility and rumination. Besides that, the other aims were to examine whether there were significant differences in the level of university students' emotion regulation, cognitive flexibility and rumination in terms of gender. This study was carried out with 454 students (%63.2 female, %36.8 male) who are studying in academic year 2016-2017. The data used in this study was adopted from Personal Information Form, Young Schema Questionnaire - Short Form 3 (YSQ-SF3), Emotion Regulation Questionnaire, Cognitive Flexibility Inventory and short form of Rumination Scale. Fitness of the model in which investigation of relations between early maladaptive schemas, cognitive flexibility and rumination with emotion regulation specified tested with using structural equation modeling. As a result of the structural equation modelling; the participants' early maladaptive schemas were significant predictors of cognitive flexibility's sub dimensions. Cognitive flexibility's sub dimensions predicted the rumination's sub dimensions, rumination's brooding sub dimension were found significant predictor of expressive suppression and cognitive reappraisal which are sub dimensions of emotion regulation and also rumination's reflection sub dimension predicted the cognitive reappraisal but not expressive suppression. Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) used to examine whether there were significant differences on Emotion Regulation Questionnaire's dimensions of cognitive reappraisal and expressive suppression scores in terms of gender. T-test was used to investigate whether there were significant differences on cognitive flexibility and rumination total scores in terms of gender. The results showed that there were no significant differences between males and females in terms of cognitive reappraisal but there were significant differences between males and females in terms of expressive suppression. There were no significant differences between males and females in terms of cognitive flexibility and rumination.