Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİ ÇETİN
Danışman: MEHMET SAİT REÇBER
Özet:Bu tez, teolojik, bilimsel ve felsefi açıdan Tanrı'nın varlığını kanıtlayan teleolojik argümanı ele almaktadır. Tezin amacı, özellikle teleolojik argümanın modern versiyonlarını tartışmak ve onun değerini belirlemektir. Öncelikle argümanın klasik formları ele alınmakta ikinci olarak da onun modern düşüncede savunucuları tarafından ortaya konulan yeni versiyonları özellikle swinburne'ün yeniden yaptığı formülasyonu tartışılmıştır. Giriş bölümünde argümanın tarihçesi ve terminolojisi verilmiştir. Tez iki bölüme ayırılmıştır. İlk bölümde teleolojik argümanın temel kavramları olan düzen ve maksat incelenmiş ve bunların akıllı bir tasarımcıyla olan ilişkisi ortaya konmuştur. Bu çerçevede doğal ya da kozmik düzenin akıllı bir tasarımcıyı gösterip göstermediği ve akıllı bir hayatın ortaya çıkabilmesi için söz konusu tasarımcının evreni ince bir şekilde ayarlayıp ayarlamadığı irdelenmiştir. Bu noktada modern bilimlerde antropik rastlantılar adı verilen durumlara ilişkin tartışmalara da değinilmiştir. Daha sonra, Tanrı'nın varlığını kanıtlamak isteyen olasılıkçı yöntem ele alınmış ve söz konusu edilen olguların akıllı bir faile isnat edilip edilemeyeceği tartışılmıştır. Bu çerçevede, teolojide uygulanan analojinin sınırlılıklarına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. İkinci bölümde Swinburne'ün teleolojik argümanı incelenmiştir. Öncelikle Swinburne'ün konuya yaklaşımı ele alınmıştır. Bunun için onun geleneksel argümanları ve modern formülasyonlarını nasıl artaya koyduğu incelenmiş ve sonra da bunlar, onun temel tezleriyle birlikte tartışmaya açılmıştır. Sonuç olarak, teleolojik argümanın klasik versiyonları göreceli olarak modern versiyonlarından özellikle de Swinburne'ün ortaya koyduğu tümevarımcı, birikimsel ve olasılıkçı yaklaşıma göre daha zayıftır. Teleolojik argümanın modern versiyonları evrenin düzenliliği ve akıllı hayatın varlığını daha iyi bir şekilde açıklamaktadır. Bu anlamda söz konusu argümanın Tanrı'nın varlığını başarılı bir şekilde ortaya koyduğu söylenebilir.