Sedir kabuklubiti Torosaspis (Acanthomytilus ) cedricola (Balachowsky& Alkan) (Hemiptera: Diaspididae)’nin Türkiye’deki yayılışı ve Ankara koşullarında biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem DOSTBİL

Danışman: SELMA ÜLGENTÜRK

Özet:

Torosaspis (Acanthomytilus) cedricola (Balachowsky&Alkan) Türkiye’de sedir ağaçlarının önemli zararlılarından biridir. Bu çalışmanın birinci bölümünde doğal sedir ormanları, farklı bölgelerdeki ağaçlandırma ve kentsel yeşil alanlardaki T. cedricola’nın yayılış alanları belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında 2008-2009 yıllarında Ankara koşullarında (Fakülte, ODTÜ Kampüsü, OGM Kampüsü, Kurtuluş Parkı) Cedrus libani A. Rich. üzerinde T. cedricola’nın biyo-ekolojisi incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü aşamasında T. cedricola’nın biyolojik dönemlerinin morfolojileri belirlenmiştir. Son olarak, kükürt, kükürtdioksit ve toz gibi hava kirlilik etmenlerinin kabuklubit populasyonu üzerine etkileri araştırılmıştır. T. cedricola, sahilden itibaren 1700 m yükseklikteki alanlarda belirlenmiştir. Doğal sedir ormanlarında kabuklubitin yaygın olduğu ancak, populasyonunun düşük olduğu bulunmuştur. Şehir merkezleri ve ağaçlandırma alanlarındaki sedirlerde T. cedricola populasyonunun yüksek ve yaygın olduğu gözlenmiştir. T. cedricola, Ankara ilinde döllenmiş dişi olarak kışlamakta ve yılda iki döl vermektedir. Cinsiyet oranı dişi lehine olup, eşeyli olarak çoğalmaktadır. Hareketli larva çıkışı mayıs- haziran ve temmuz- ağustos aylarında olmak üzere iki defa görülmektedir. Sedir Kabuklubitinin doğal düşmanları olarak Adalia bipunctata (L.), Chilocorus bipustulatus (L.), Exochomus quadripustulatus (L.), Harmonia quadripunctata (Pont) (Coleoptera: Coccinellidae) Cybocephalus fodori minör (Endrödy) (Coleoptera: Cybocephalidae) ve Coccophagoiges moeris (Walker) (Hymenoptera: Aphelinidae) türleri tespit edilmiştir. Doğal düşmanların kabuklubit populasyonu üzerindeki etkisi yüksek bulunmamıştır. Kükürtdioksit ve tozun hem kabuklubit hem de doğal düşmanlarının populasyonlarını düşürdüğü tespit edilmiştir. Abstract Torosaspis cedricola is one of the important pests of cedar trees in Turkey. First part of this study, natural cedar forests, afforestation and urban green areas at different sites of T. cedricola's identified distribution areas. In the second part of the study, during 2008-2009 in Ankara conditions (Agriculture Faculty, Middle East Technical University Campus, OGM Campus, Kurtuluş Park), Cedrus libani A. Rich. on T. cedricola's bio-ecology examined. In the third stage, T. cedricola's periods of biological morphology were determined. Finally, sulfur, sulfur dioxide and dust and air pollution effects on populations of scale insects factors were investigated. T. cedricola, 1700 m altitude in areas determined from the coast. Natural forests of cedar, scale insect is common, but population was low. Cedar plantation areas and city centers of T. cedricola population and widely was observed high. T. cedricola in Ankara, has two generations per year. T. cedricola, Ankara province spends the winter as fertilized females. Sex ratio of in favor of females and sexually increase. T. cedricola of Adalia bipunctata (L.), Chilocorus bipustulatus (L.), Exochomus quadripustulatus (L.), Harmonia quadripunctata (Pont) (Coleoptera: Coccinellidae) Cybocephalus fodori minör (Endrödy) (Coleoptera: Cybocephalidae) ve Coccophagoiges moeris (Walker) (Hymenoptera: Aphelinidae)species have been identified as natural enemies. There was a high impact on populations of natural enemies of T. cedricola. Sulfur dioxide and dust as well as natural enemies of reduce T. cedricola populations have been identified