Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DERYA ÖZTUNA
Danışman: ATİLLA HALİL ELHAN
Özet:Kas-iskelet sistemi hastalıkları, kronik, özürlülüğe yol açan sorunlardır. Bu hastalıkların, gerek yüksek prevalansları gerekse sağlık hizmetlerindeki yüksek maliyetleri nedeniyle toplumdaki ekonomik yükü de fazladır. Kas-iskelet sistemi sorunlarının tedavi ve rehabilitasyonunda hedef, hastalık aktivitesini kontrol altına almak, fonksiyonları korumak ve geliştirmek ve sonuçta özürlülüğü engellemektir. Özürlülük değerlendiriminin etkin bir şekilde yapılabilmesi, ancak geçerli, güvenilir, değişime duyarlı ve kolay uygulanabilir değerlendirme araçları ile mümkündür. BUT, kalibrasyonu yapılmış soru bankalarından sadece en fazla bilgiyi sağlayan maddeleri seçerek, ölçüm kesinliğinin artmasını ve hastaların bıkkınlık düzeylerinin azalmasını sağlar.Bu çalışmanın amacı, toplumda sık görülen ve özürlülüğe yol açan kas-iskelet sistemi hastalıklarından bel ağrısı ve diz osteoartritinde BUT yöntemiyle hastaların özürlülük düzeylerini belirlemektir. Bu amaca yönelik olarak öncelikle ICF sınıflaması temel alınarak bel ağrısı ve diz osteoartritinde özürlülük değerlendirimi için birer soru bankası oluşturulmuş; 266 bel ağrısı ve 225 diz osteoartriti hastası, sırasıyla 108 ve 110 maddeye yanıt vermiştir. Soru bankalarının boyut yapısı kategorik veriler için AFA ve DFA analizleri ile psikometrik özellikleri kısmi kredi modeli ile değerlendirilmiştir. İkinci aşamada da final soru bankaları kullanılarak, geliştirilen yazılımla sağlık alanında yeni bir uygulama olan BUT yöntemiyle ?en çok olabilirlik yöntemi? kullanılarak hastaların özürlülük düzeyi belirlenmiştir.Elde edilen sonuçlar, soru bankasındaki tüm maddeler ile elde edilen özürlülük düzeylerinin, BUT yöntemi kullanıldığında daha az madde ile belirlenebildiğini ve elde edilen sonuçlar arasında yüksek derecede uyum olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar, özürlülüğün BUT yöntemi kullanılarak doğru ve klinik olarak etkin bir şekilde değerlendirilebileceğini kanıtlamaktadır.AbstractMusculoskeletal diseases are chronic and disabling disorders. The economic burden of these disorders on the society is great due to both high prevalence and high cost of the diseases to the health care system. The main goals in the treatment and rehabilitation of musculoskeletal disorders are to control the disease activity, maintain and improve function and consequently prevent disability. Assessment of disability in an effective manner will only be possible with valid, reliable, responsive and easily applicable assessment instruments. Computerized Adaptive Tests (CAT) promise to enhance measurement precision and reduce respondent's burden by only selecting the most informative items from a calibrated item bank.The purpose of this study is to determine the disability levels of patients with low back pain and knee osteoarthritis, common and disabling musculoskeletal diseases, by using computerized adaptive testing (CAT) method. To achieve this purpose, firstly, two item banks each for the assessment of disability in low back pain and knee osteoarthritis have been developed based on the ICF model. Two hundred sixty six patients with low back pain and two hundred twenty five patients with knee osteoarthritis have answered 108 and 110 questions respectively. The dimensionality of item banks has been analyzed using exploratory and confirmatory factor analyses for categorical data and the psychometric properties of them have been evaluated by Partial Credit Model. At the second stage, CAT based disability levels of patients have been determined with ?maximum likelihood method? from these final item banks by using the CAT software that had been developed in this study.Results indicate that comparable disability levels to the full-length item banks can be achieved in the CAT version using fewer items and there is a high agreement between them. These results support further consideration of using CAT programs for accurate and effective clinical assessments of disability.