Roma imparatorluk dönemi'nde aile hukukuna ilişkin düzenlemeler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKÇE SERİM

Danışman: AHMET NADİ GÜNAL

Özet:

Bu çalışmanın konusunu, Roma’nın Eski Hukuk Dönemi’ndeki aile yapısıyla, İmparatorluk Dönemi’nde değişen aile yapısının karşılaştırılması; bunlar arasındaki farklılıklar ve meydana gelen değişimin hukuki, siyasi ve ekonomik sebeplerinin incelenmesi oluşturmaktadır. Roma’nın Eski Hukuk Dönemi’nde bir pater familias hâkimiyeti altında toplanan kişiler aileyi ve bu aileler de Roma devletini oluşturmaktaydı. Pater familias’ın aile bireyleri üzerindeki hak ve yetkileri sonsuzdu. Pater familias’a aile bireyleri üzerinde bu hak ve yetkileri veren hâkimiyet türüne patria potestas denmekteydi. Bu dönemde evlilikler patria potestas hâkimiyetine benzer bir hâkimiyet türü olan manus’lu şekilde yapılıyordu; boşanmalar nadirdi. Kadınların hukuki ve sosyal statüsü oldukça düşük bir seviyedeydi. Cumhuriyet Dönemi’nde sınırların genişlemesiyle Romalılar farklı fikirlerle tanıştılar ve zenginleştiler. Pater familias’ın hak ve yetkileri sınırlandı. İnsanlar evlenmekten ve çocuk sahibi olmaktan kaçınmaya başladılar; boşanmalar arttı. Bu durum, Eski Hukuk Dönemi’ndeki aile yapısının parçalanmasına sebebiyet verdi. Cumhuriyet Dönemi’nden itibaren imparatorlar, hukuki düzenlemelerle bozulan bu yapıyı düzeltmeye çalıştılar. Bu düzenlemeleri, İmparator Augustus’un, evlilikle ilgili çıkarttığı Lex Iulia De Maritandis Ordinibus ve Lex Papia Poppea ile, zinalarla ilgili çıkarttığı Lex Iulia De Adulteriis Coercendis başlattı. İlerleyen süreçte imparatorlar, nesebi düzgün olmayan çocukların neseplerini tashih eden, kadına boşanma hakkı tanıyan, pater familias’ın 152 sahip olduğu yaşam ve ölüm hakkını sınırlayan, çocuk ve annenin birbirlerine mirasçı olabilmelerini sağlayan düzenlemeler yaptılar.