Kanser hastalarında hastalık algısı ile üstbiliş, erken dönem uyumsuz şemalar ve olumsuz otomatik düşünceler arasındaki ilişkiler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GAMZE DÖNMEZ

Danışman: AYŞEGÜL DURAK BATIGÜN

Özet:

Bu çalışmada, kanser hastalarında hastalık algısı ile üstbiliş, erken dönem uyumsuz şemalar ve olumsuz otomatik düşünceler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Örneklemini 18 yaş üstü meme kanseri kadın hastaların oluşturduğu bu çalışmada hastaların hastalık algısını belirlemek amacıyla Hastalık Algısı Ölçeği, üstbilişsel faaliyetlerini değerlendirmek amacıyla Üstbiliş – 30 Ölçeği, erken dönem uyumsuz şemalarını değerlendirmek amacıyla Young Şema Ölçeği – Kısa Form 3 ve olumsuz otomatik düşüncelerini değerlendirmek amacıyla Olumsuz Otomatik Düşünceler Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma soruları çerçevesinde elde edilen tüm bulgular tüm temel değişkenlerin (Hastalık algısı, hastalık nedenleri, üstbiliş, erken dönem uyumsuz şemalar ve olumsuz otomatik düşünceler) birbirleriyle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Tüm değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkilerini belirlemek amacıyla korelasyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına bağımlı değişkenlerle bağımsız değişkenler arasında dikkat çekici ilişkiler ortaya konulmuştur. Ancak demografik değişkenlerle ilişkiler beklenen düzeyde çıkmamıştır. Bunun nedeninin katılımcı sayısının az olması ve katılımcıların homojen dağılım gösterememesi olduğu düşünülmektedir. Bağımlı değişkenler olan hastalık algısı ve nedenlerini yordayan değişkenleri belirlemek amacıyla ise söz konusu değişkenlerin her bir faktörü için ayrı ayrı regresyon analizi yapılmıştır. Regresyon sonuçlarına göre bağımsız değişkenlerin alt boyutlarının bağımlı değişkenlerin alt boyutları tarafından yordandığı görülmüştür.AbstractIn this study, the relationships between illness perception and metacognition, early maladaptive schemas and negative automatic thoughts, among cancer patients, have been examined. In this study whose sample is composed of female breast cancer patients at the age of 18 and over, in order to identify illness perception of patients, Illness Perception Questionnaire; to evaluate metacognitive activities, Metacognition - 30 Questionnaire; to evaluate early maladaptive schemas, Young Schema Questionnaire - Short Form 3 and to evaluate negative automatic thoughts, Negative Automatic Thoughts Questionnaire have been used. All the findings obtained within the scope of the research questions reveal that all variables are correlated with each other. As a means to determine the relations of all variables with each other, correlation analysis has practiced. Striking relations between dependent variables and independent variables analyzed have been revealed. However, relations including demographic variables have not been occurred at the expected level. The reasons of this situation have been considered as limited number of participants and participants' not beeing able to form a homogeneous range. In order to identify the variables which predict dependent variables of illness perception and its reasons, regression analysis has been made for each factor of the relevant variables one by one. According to regression results, it has been revealed that sub-dimensions of independent variables have been predicted by sub-dimensions of dependent variables.