Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RECEP TURAN
Danışman: Mehmet Akif Koç
Özet:
Bu çalıĢmada hicrî 5. yy‟ın en önemli Caferî fıkıh âlîmlerinden biri olan Ebû Ca„fer eṭ-Ṭûsî‟nin eserlerinde fıkıh usûlünün temel kavramlarından biri olan neshin mahiyeti ve pratiğini inceledik. 385/995 yılında Horasan‟da dünyaya gelen Ṭûsî, “ahbârîler” ve “usûlîler” olarak isimlendirilen iki ana ekolün yöntemlerini birleĢtirerek Ģîî fıkhında bir çığır açmıĢtır.“Ebû Ca„fer eṭ-Ṭûsî‟nin Tefsirinde Nesh” adlı tezimiz giriĢ, iki ana bölüm ve sonuç bölümünden oluĢmaktadır. GiriĢte ġia mezhebinin Kur‟ân hakkındaki görüĢleri anlatılmıĢtır.Birinci bölümde farklı nesh tanımları ve Ṭûsî‟nin neshin mahiyeti ile ilgili görüĢleri anlatılmıĢtır. Ṭûsî, Kur‟ân‟da neshi („metni mensûh hükmü bâkî‟, „hükmü mensûh metni bâkî‟ ve „hükmü ve metni mensûh‟ Ģeklinde) kategorik olarak ayırmakta ve el-‘Udde fī Uṣūli’l-Fıḳh isimli eserinde detaylı bir biçimde bu konuyu incelemektedir. Ṭûsî, Kur'ân ve Sünnet‟te neshi kabul ederken; icmâ ve kıyasın neshini reddetmektedir.Ġkinci bölümde Ṭûsî‟nin tefsirinde âyetler arasında neshi nasıl incelediğini anlattık. Ṭûsî tefsirinde çoğunlukla Ġbn „Abbâs (ö. 68/687) ve tâbiûn dönemi müfessirleri‟nin görüĢlerine yer verirken; bazen kendi kanaatlerini dile getirmektedir. Aynı zamanda bu durum Ṭûsî‟nin nesh konusundaki görüĢlerini tespit etmemizi zorlaĢtırmaktadır.Sonuç kısmında genel bir değerlendirme yapılmıĢtır. Tespitlerimize göre tefsirinde 6 yerde neshi sözlük anlamıyla kullanan Ṭûsî, 119 âyette neshi (ıstılahî anlamda) konu edinmiĢtir. Ṭûsî‟nin tercihlerini dikkate aldığımızda 11 âyeti nâsih ve 11 âyeti mensûh kabul ettiği sonucuna ulaşıyoruz
Abstract: In this study,
we have studied the nature and practises of the naskh (abrogation)
which is one of the basic concepts of the methodology of Islamic Law in
Abû Ca„far aṭ-Ṭûsî‟s (d. 460/1067) books, who is one the most important
scholars in Caferic law systems of 5.h. centuries. Ṭûsî, who was born in
Horasan in 385/995, have marked a new epoch by combining methods of the
two main schools/ecoles which are named as “akhbaris” and “usulis”.This
thesis named as “The Naskh in Abû Ca„far aṭ-Ṭûsî‟s (d. 460/1067)
Tafsîr” consists of introduction, two main titles and conclusion. In
introduction, we mentioned the Shia‟s views about Qur‟ân.In first
chapter we explained the different definitions of naskh and Ṭûsî‟s
opinions about the nature of naskh. Ṭûsî classified the naskh as “naskh
al-tilâwa dûna al-ḥukm”, “naskh al-ḥukm dûna al-tilâwa” and “naskh
al-ḥukm wa al-tilâwa”; and he examined in detail this subject in his
book “el-‘Udde fī Uṣūli’l-Fıḳh”. While Ṭûsî accepted the naskh in Qur‟an
and Sunnah, he disapproved the naskh of ijma and qiyas (analogy).In
second chapter we explained how Ṭûsî examined the naskh between âyâts in
his tafsir. While Ṭûsî generally transmits the ideas of Ibn „Abbâs (ö.
68/687) and scholars of the era of Tābi‘ūn, he sometimes says his
notions. At the same time this situation complicates to determinate the
ideas of Ṭûsî about naskh.In the conclusion we made the general
evalution. According to our results, Ṭûsî 6 times used lexical meaning
of the naskh and 119 times used grammatical meaning of the naskh. When
we examined opinions of Ṭûsî, we conclude that he accepted 11 âyats as
nâsikh and 11 âyâts as mansûkh.