TV dizilerinde yer alan karakterler ile kurulan parasosyal etkileşim: Bağlanma biçimleri ve yalnızlık açısından bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGE ARSLAN

Danışman: AYDA BÜYÜKŞAHİN SUNAL

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı dizi karakterleriyle seyircilerin geliştirmiş olduğu parasosyal etkileşim ile bağlanma biçimleri ve yalnızlık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu çalışmada, parasosyal etkileşim düzeyine göre sınıflandırılan gruplar, parasosyal ayrılık, bilişsel ve davranışsal katılım, kaygı, yalnızlık ve çeşitli değişkenlerden aldıkları puanlar açısından karşılaştırılmışlardır. Ayrıca dörtlü bağlanma modeli temelinde bağlanma biçimlerine göre de sınıflandırılan bireyler, parasosyal etkileşim, parasosyal ayrılık, bilişsel ve davranışsal katılım, kaygı, yalnızlık ve çeşitli değişkenlerden aldıkları puanlar açısından da karşılaştırılmışlardır. Son olarak da, parasosyal etkileşimle ilişkili olan ve parasosyal etkileşimi yordayan değişkenler incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini Ankara’nın farklı üniversitelerinin çeşitli bölümlerinde okuyan 234’ü kadın, 129’u erkek olmak üzere toplam 363 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Ayrıca, çalışmada veri toplama aracı olarak; Demografik Bilgi Formu, Parasosyal Etkileşim Ölçeği, Parasosyal Ayrılık Ölçeği, Bilişsel ve Davranışsal İlişki Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II ve UCLA Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda yapılan analizler sonucunda, çalışmanın denenceleri büyük oranda desteklenmiştir. Buna göre, dizi karakterleri ile en yüksek düzeyde parasosyal etkileşim geliştirenlerin korkulu bağlanan bireyler olduğu saptanmıştır. Korkulu bağlanan bireyleri, saplantılı bağlanan bireyler izlemiştir. Cinsiyetler açısından yapılan karşılaştırmalarda ise kadınların parasosyal etkileşimin 159 empati alt boyutundan aldıkları puanların erkeklerden daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Çalışmada ayrıca yüksek düzeyde parasosyal etkileşime sahip bireylerin daha çok yalnızlık hissettikleri görülmüştür. Buna karşın, yalnızlık ve parasosyal etkileşim arasında bir korelasyon bulunamamıştır. Ek olarak çalışmada erkeklerin yalnızlık puanlarının kadınlardan yüksek olduğu da belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, parasosyal ayrılığın, hem parasosyal etkileşimin hem de parasosyal etkileşimin alt boyutlarının en güçlü yordayıcısı olduğu da ortaya konmuştur. Abstract The main aim of the present study was to investigate the relationship between loneliness and attachment styles of audiences and parasocial interaction that they developed with TV series characters. In this study groups that were categorized according to their parasocial interaction levels were compared in terms of the scores they obtained on several variables such as; parasocial breakup, cognitive and behavioral involvement, anxiety and loneliness. Moreover, on the basis of quartet attachment model, individuals who were categorized in terms of their attachment styles were also compared according to the scores obtained on the variables such as parasocial interaction, parasocial breakup, cognitive and behavioral involvement, anxiety and loneliness. Lastly, variables that are related with parasocial interaction and predicting parasocial interaction were investigated. The sample of the study was comprised of 363 university students (234 female and 129 male students) attending different departments of different universities in Ankara. The present study employed several tools such as Demographic Information Form, Parasocial Interaction Scale, Parasocial Breakup Scale, Cognitive and Behavioral Involvement Scale, Experiences in Close Relationships Inventory II and UCLA Loneliness Scale to gather data. The analysis carried out revealed that the hypotheses proposed were supported to a great extent. Accordingly, it was found that the individuals who had the highest level of parasocial interaction with the series characters were the ones having fearful attachment style. This group was followed by the group having preoccupied 161 attachment style. When the participants were examined in terms of their gender, it was observed that the scores obtained by females on the empathy sub dimension of parasocial interaction were higher than the scores of the males. The findings revealed that participants with higher levels of parasocial interaction were also experiencing more loneliness. However, no correlation was found between loneliness and parasocial interaction. In addition, it was found that males scored higher than females on loneliness. At the end of the study it was concluded that parasocial breakup was the strongest predictor of both parasocial interaction and sub dimensions of parasocial interaction.