Ferganada sufi direniş Dükçü İşan örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZAKHITBEK ISRAILOV

Danışman: SEYFETTİN ERŞAHİN

Özet:

İlmin merkezi olan Orta Asya’nın Fergana Vadisindeki Müslümanlar Çarlık Rusya tarafından istila edildikten sonra baskı ve dayatmalara maruz kalmıştır. Bu dayatmalara karşı sûfi Dükçü İşan olarak tanılan ve asıl adı Muhammed Ali Sabır oğlu olarak bilinen şahıs, Çarlık Rusya’ya karşı direnişte rehberlik etmiştir. Bu direniş 1898’de Fergana Vadisinin halkı tarafından yapılmış ve başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu çalışmada, Fergana Vadisinde 1898 yılındaki Dükçü İşan direnişi özellikle Çarlık Rusya’yı Fergana Vadisine giriş amacı ve Dükçü İşan’ın onlara karşı mücadelesi hakkında bilgi vermeye çalıştık. Araştırmamız esas itibariyle giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Fergana’daki sûfi oluşumlar ve Rusların Fergane Vadisine girişi ele alınmıştır. İkinci bölümde, Dükçü İşan’ın hayatı, eseri, direnişin sebep sonucu ve bu direnişle ilgili yaklaşımları tespit etmeye çalıştık. AbstractMuslims in the Fergana Valley of the Central Asia, which is the center of wisdom, had to face pressure and impositions after having been invaded by the Czarist Russia. The person known as sûfi Dükçü İşan and who has Muhammed Ali Sabır oğlu as his actual name guided the resistance against the Czarist Russia. This resistance was conducted by the people of the Fergana Valley in 1898 and ended unsuccessfully. In this study, we tried to provide information on the resistance of Dükçü İşan in the year of 1898 in the Fergana Valley, the purpose of Czarist Russia for entering the Fergana Valley and the struggle of Dükçü İşan against them. Our research consists mainly of introduction and two chapters. In the first chapter, the sûfi developments in Fergana and the entry of Russian into the Fergana Valley are dealt with. In the second chapter, we tried to determine the life and the work of Dükçü İşan, the causes and results of the struggle and the approaches in regard to this resistance.