Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE ERTÜRK
Danışman: MEHMET SAİT REÇBER
Özet:Kognitif din bilim, dinî düşüncelerin insan bilişsel sistemlerinin çalışmasının doğal bir sonucu olarak ortaya çıktığını, dolayısıyla tamamen doğal ve bilimsel yöntemlerle anlaşılabilir ve açıklanabilir bir yapısı olduğunu savunan bir çalışma alanıdır. Bu tezde, Batı'da yapılan güncel din çalışmalarına damgasını vuran kognitif din bilim çalışma alanının temel varsayımları ve teorileri eleştirel bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tez, giriş, üç temel bölüm ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde aydınlanma çağı boyunca dinin kaynağına ilişkin yapılan hümanist açıklamaların genel özellikleri ve insan doğasına ilişkin yaklaşımlar üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, kognitif din bilimin tarihsel arka planı hakkında bilgi verilmiş ve alana katkı sunan akademisyenlerin eserlerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü, kognitif din bilimin çalışmalarını üzerine bina ettiği en temel teoriler ve varsayımların açıklamalarına ve değerlendirmelerine ayrılmıştır. Üçüncü bölümde kognitif din bilim başlığı altında incelenebilecek teoriler, iddialar ve ortaya konulan bulgular açıklanmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise kognitif din bilimin verilerinin ve iddialarının ne derece tutarlı olduğu ve dini düşüncenin kaynağını açıklama konusunda ne derece başarılı olduğu tartışılmıştır. Cognitive science of religion, CSR, is an emerging discipline which claims that religion is a natural by-product of the human cognitive systems and can therefore be understood and explained completely through natural and scientific methods. In this thesis, the core assumptions and theories of the CSR, which seems to dominate the current academic studies of religion in the West, are presented and discussed. The thesis comprises of an introduction, three main chapters and a conclusion. In the introduction, the humanist explanations of religion that are advanced since the enlightenment era and general views regarding the human nature are presented briefly. In the first chapter, the historical background of CSR is given by reference to the works of the scholars who contributed to the area considerably. The second chapter provides a description as well as a critical examination of the main assumptions and theories that are at the bedrock of the practitioners of CSR. Similarly, in the third chapter, the theories and findings of CSR are presented and discussed critically. And finally, in the concluding part, an overall assessment of these theories and findings of CSR is given in terms of their consistency and rationality in order to see to what extent they provide a successful explanation for the origins of religious belief.