Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sara ALİYEVA
Danışman: KEMAL ŞENOCAK
Özet:Günümüzde doğal gaz “temiz enerji” kaynağı olması nedeniyle tüm dünyada oldukça büyük oranda kullanılmaktadır. Ancak doğal gaz rezervleri coğrafi konumları itibariyle her ülkede bulunmamaktadır. Doğal gaz rezervleri bulunmayan ülkeler doğal gaz arz güvenliklerini sağlamak için, üretici ülkelerden doğal gazı satın almaktadırlar. Bu nedenle de doğal gaz üreticisi ülkelerle, doğal gaz rezervleri bulunmayan ülkeler arasında uzun dönemli doğal gaz alım-satım sözleşmeleri yapılmaktadır.Al ya da Öde Kaydı düzenli gelir akışını sağlaması nedeniyle, söz konusu sözleşmelerin hemen hemen hepsine konulmaktadır.Enerji arz güvenliğini sağlaması bakımından dışa bağımlı olan Türkiye’nin de, doğal gaz rezervleriyle zengin olan Rusya, İran ve Azerbaycan’la yaptığı uzun dönemli doğal gaz alım-satım anlaşmalarında da söz konusu Kloz kullanılmaktadır. Nitekim Azerbaycan ve Türkiye için Klozun öneminin büyük olmasına rağmen, her iki ülke hukukunda da halen Kloz hakkında düzenlenme yapılmamıştır ve detaylı şekilde incelenmemiştir.Bu nedenle de Kloz hakkında ABD ve AB hukukundaki düzenlemeleri de inceleyerek karşılaştırmalı olarak, Azerbaycan ve Türkiye doğal gaz piyasasına ışık tutmak adına kapsamlı bir akademik çalışma yapmak kararlaştırılmıştır.İlk bölümde, enerji kaynağı olarak doğal gazın tanımı, tarihsel gelişimi ve ABD, AB, Türkiye ve Azerbaycan doğal gaz piyasalarının hukuki yapısı, ikinci bölümde doğal gaz sözleşmeleri, üçüncü bölümde Al ya da Öde Klozu, son bölümdeyse karşılaştırmalı hukukta Al ya da Öde Klozu kapsamlı olarak incelenmiştir.Abstract Today, natural gas is fairly widely used all over the world as the source of “clean energy”. However, natural gas reserves, because of the geographical location, are not available in all countries. In order to ensure security of natural gas supply countries, the countries without natural gas reserves are buying natural gas from gas producing countries. Therefore, long-term contracts on natural gas sales are made among natural gas producing countries and countries without natural gas reserves.Take or Pay Clause providing a regular income stream is placed in almost all contracts in question.In terms of ensuring security of energy supply, the mentioned Clause is used in long-term contracts on natural gas sales made between Turkey, dependent on foreign countries, and Russia, Iran and Azerbaijan, which are rich in natural gas reserves. In fact, although the Clause has a significant importance for Azerbaijan and Turkey, no regulation related to the Clause still has been done or studied in detail in the legislation of both countries.Therefore, examining comparatively the regulations concerning the Clause in the United States and EU legislatures, it has been decided to make a comprehensive academic study on the behalf of shedding light on the natural gas market of Azerbaijan and Turkey.In the first part, there is given natural gas definition as an energy source, its historical development, and the legal structure of natural gas market in the United States, EU, Turkey and Azerbaijan, in the second part natural gas contracts, and the third part Take or Pay Clause, while in the last part Take or Pay Clause has been extensively studied in comparative law.