9- 11 YAŞ GRUBUNDAKİ ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN EVLİLİK UYUMLARI İLE ÇOCUKLARIN BENLİK KAVRAMI GELİŞİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Duygu Çelik KOÇAK

Danışman: GÜLEN BARAN

Özet:

Bu araştırma, dokuz-on bir yaş grubundaki çocukların ebeveynlerinin evlilik uyumlarını ve çocukların benlik kavramı gelişimlerini incelemek, sahip olunan çocuk sayısı, eşlerin yaşları ve öğrenim düzeylerinin eşlerin evlilik uyumlarında, çocuğun yaşı, cinsiyeti, doğum sırası, kardeş sayısı, anne-babanın yaşı, anne-babanın öğrenim düzeyi, anne babanın çocuğun yanında tartışma durumu, aileye ilişkin kararlarda çocuğun fikrinin alınma durumu, çocukla ilgili bir sorun yaşandığında iletişim kuran kişi, çocuğun hatalı bir davranışı karşısında anne-babanın yaklaşımı ve anne babanın çocuğa değer verdiğini hissettirme sıklığının çocukların benlik kavramında farklılık yaratıp yaratmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ayrıca, çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre eşlerin evlilik uyumları ile çocukların benlik kavramları arasında bir ilişki olup olmadığını incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, Ankara’da orta sosyo-ekonomik düzeydeki altı ilköğretim okulunun üç-dört-beşinci sınıflarına devam eden dokuz- on bir yaş grubundaki yüz seksen çocuk ve bu çocukların anne-babaları (toplam üç yüz altmış) üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada çocukların anne-babaları, aile yaşantıları ve çocuğa ilişkin bazı genel bilgileri içeren “Genel Bilgi Formu”, çocukların benlik kavramı gelişimlerini belirlemek için “Piers- Harris Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeği”, ebeveynlerin evlilik uyumlarını belirlemek için “Evlilikte Uyum Ölçeği (EUÖ)” kullanılmıştır. Veriler Tek Yönlü Varyans Analizi, Duncan Testi ve Pearson Korelasyon Testi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda; kadının ve erkeğin yaşı ile kadının öğrenim düzeyinin kadının evlilik uyumunda, çocuğun cinsiyetinin, annenin ve babanın öğrenim düzeyinin ve çocukla ilgili bir sorun yaşandığında iletişim kuran kişinin çocuğun benlik kavramı gelişiminde anlamlı bir farklılık yarattığı belirlenmiştir. Ayrıca çocukların benlik kavramı gelişimleri ve ebeveynlerin evlilik uyumları arasındaki ilişki incelendiğinde, yaş grubuna ve cinsiyete göre aralarında anlamlı bir ilişki bulunmadığı saptanmıştır. Kadının ve erkeğin evlilik uyumları arasındaki ilişkiye bakıldığında aralarında pozitif yönde bir korelasyon olduğu belirlenmiştir.