Çevre vergileri üzerine üç makale / Three papers on environmental taxes


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emir Mustafa Yücel

Danışman: TÜRKMEN GÖKSEL

Özet:

Bu tez çalışması, çevre vergilerinin ve bu vergilerden elde edilen gelirlerin temiz teknoloji yatırımlarına aktarılmasının çevre kalitesi üzerindeki etkisi teorik ve ampirik olarak incelemektedir. Çevre vergileri ve çevre kirliliği arasındaki ilişkinin incelendiği teorik modellerden kapalı ekonomi modelinde Dixit Stiglitz (1977) monopolistik rekabet modeli kullanılmıştır. Kapalı ekonomi modelinde yapılan genel denge analizinde elde edilen sonuçlara göre, tüketicilerin temiz çevre kalitesi talebi, elde edilen gelirlerin temiz teknoloji yatırımları için sübvansiyon olarak verilmesi, mallar arasındaki ikame esnekliği ve firmaların temiz ürün üretmesi gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörler arasında etkin bir çevre politikasının uygulanmasındaki en önemli değişken, tüketicilerin sahip olduğu çevre kalitesi talebi olarak belirlenmiştir. Teorik modelin açık ekonomi kısmında çevresel olarak genişletilmiş Krugman (1980) endüstri içi ticaret modeli kullanılmıştır. Yapılan analizde çevre korumaya yönelik tarife ve engellerin, benzer çevre politikası uygulayan ülkeler arasında uygulanmasının çevre kalitesinin refah maliyetini çok fazla yükselttiği sonucuna ulaşılmıştır. Tarife ve bariyerlerin iktisadi olarak anlamlı olabilmesi ancak ticaret ortaklarından bir tarafın ( daha düşük çevre kalitesine sahip ülkenin ) çevre politikası uygulamadığı durumda gerçekleşmektedir.Tez çalışması kapsamında yapılan ampirik çalışmada ise çevre vergileri ve kamu tarafından yapılan çevresel Ar-Ge harcamalarının çevre kalitesi üzerindeki etkisi Sistem GMM dinamik tahmin modeli çerçevesinde incelenmiştir. Yapılan analizlerde, çevre vergilerinin kirlilik üzerinde net bir azaltım etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca kamu tarafından yapılan çevresel Ar-Ge harcamalarının çevre kirlilği üzerindeki azaltıcı etkisi zaman geçtikçe artmaktadır.