Müştehir hadisler, doğuşu, gelişimi ve değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İBRAHİM SAĞLAM

Danışman: BÜNYAMİN ERUL

Özet:

Hadis usûlcüleri, ilk zamanları, hadisleri senedi açısından bir ayrıma tabi tutmuşlar ve her tabakada ikiden fazla râvîsi olan haberler için meşhûr hadis tanımını ortaya koymuşlardır. Meşhûr hadisin, bu ıstılâhî manası dışında onda şart koşulan her tabakada asgari ve azami râvî sayısına, hadisin senedinin olup olmadığına bakılmaksızın, halk arasında yayılmış olan hadisler veya hadis diye bilinen sözler şeklinde formüle edilen bir kısmı daha vardır. Halk arasında meşhûr olan bu tür haberler için zamanla müstakil eserler kaleme alınmıştır. Bu sahada oluşturulan edebiyâtın “meşhûr” değil “müştehir” kavramı üzerine oturtulduğu görülmektedir. Araştırmada “müştehir” hadis veya haberin ne olduğu ve hangi tür rivayetleri kapsadığı, hadis usûlü çerçevesinde yeniden tespit edilmiştir. Diğer yandan müştehir hadis olgusunun kültürümüzde; kırk hadisler, kitabe ve yazıtlar, vaaz ve hutbelerdeki tesiri ile popüler kültürde şiirler, dergi, gazete ve internet sitelerindeki kullanım sıklığı istatistik olarak ele alınmıştır. AbstractScholars of the hadits, at the first, divided the hadiths into different sections in the aspect of the isnad, and described the ones transmitted by three or more person in every stage under the ahad hadiths as "Masshur" hadith. Moreover, there is a part of the "Masshûr" hadith which is formulated in the form of hadiths spreading among the people or words known as hadiths, irrespective of whether or not the hadith is the isnad, in the minimum and maximum number of narratives on each of the stage stipulated in it. Over time, independent works have been collected for such news that are popular among the public. So, it is seen that the literature formed in this scene is based on the concept of "mushtahir" rather than "mashhur". In this study, the "mushtahir" is rediscovered in a hadith-like manner, covering what kind of hadith or news was included and which types of narrations were included. On the other hand, the influence of "Mushtahir" hadith phenomenon in our culture on the topics of Forty hadiths, inscriptions, preaching in sermons and poems and the usage frequency of this phenomenon on the topics of poetry, magazines, newspapers and internet sites in popular culture are taken into consideration with the support of statistical data.