Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDULKADİR DEMİR
Danışman: MESUT OKUMUŞ
Özet:Klasik dönemin en güçlü Kur'an yorumcularından birisi hiç şüphesiz Fahreddin er-Razi'dir. Onun Mefatihu'l-Gayb adlı eseri bilimsel tefsir alanında klasik dönemde yazılmış en geniş tefsir çalışmalarından biri olarak kabul edilmiştir. Razi tefsirinde genel anlamda kevni ayetler diyebileceğimiz vahiy ifadelerini yorumlarken yaşadığı dönemin bilimsel verilerinden faydalanmış ancak hiçbir zaman Kur'an ayetlerini bu verilere onaylatma yolunu seçmemiştir. Ancak ilgili ayetlerin yorumlanmasında dönemin felsefecilerinin ve diğer bilim insanlarının görüşlerine yer vermiş ve çoğu zaman da bu görüşlere dair eleştiriler ve itirazlar ortaya koymuştur. Razi'nin açıklamalarında yer yer bilimde ulaşılan neticeler itibariyle doğal olarak bugünkü bilimsel verilerle çelişen durumlarla karşılaşılmaktadır. Yeryüzünün küre şeklinde olduğunu kabul etmesi ancak onun dönmediğini ve sabit bir şekilde durduğunu ifade etmesi bunun en belirgin örneklerindendir. Eserinde astronomi, meteoroloji, biyoloji, zooloji, botanik, meteoroloji, tıp, psikoloji ve daha pek çok pozitif bilim alanına giren konularla ilgili olarak yorumlarda bulunmuş ve bir bakıma dönemindeki bilimsel sonuçları sonraki nesillere aktarma görevi de üstlenmiştir. Pek çok yorumcunun bilimsellik açısından ele aldığı peygamberlerle ilgili olağan dışı hadiseler olarak kabul edilen vahiy ifadeleri hakkında Razi bunların birer mucize olduğunu söylemekle yetinmiş ve bunlarla ilgili kayda değer bir yorumlamada bulunmamıştır. Razi eserinde kevni ayetleri ele alırken esas olarak tevhide delaletleri ve iman hakikatlerine işaretleri noktasında bir yaklaşım sergilemiştir. O kevni ayetlerin yorumunda genel olarak ayetlerin zahiri manasına bağlı kalmayı tercih etmiştir. Ancak yer yer zorlama yorumlara girdiği ve bazı durumlarda da tamamen sessiz kaldığı ifade edilebilir. Fakhruddîn Al-Râzî's (D. 606/1210) Approaches To Kawnî (Cosmic) Verses In His Tafsîr One of the most powerful Qur'anic commentators of the classical period is undoubtedly Fakhruddîn al-Râzî. His work Mefatihu'l-Gayb has been recognized as one of the most extensive interpretation works written in the classical period in the field of scientific interpretation. al-Râzî took advantage of the scientific data of his period while interpreting the revelations that we may call the kawnî verses in general, but he never chose to have the Qur'anic verses approved by them. However, he has included the opinions of philosophers and other scientists of the period in the interpretation of the relevant verses, and often drew criticism and objections to these views. It is normal that al-Râzî's statements, from time to time, contradict today's scientific data as a result of the conclusions reached in science. One of the most obvious examples of this is the acceptance that the Earth is in the shape of a sphere, but that it does not rotate and stands still. In his work, he commented on the subjects of astronomy, meteorology, biology, zoology, botanical, meteorology, medicine, psychology and many other positive science fields, and in a way, he also took on the task of transferring scientific results to the next generations. Regarding the revelations, which are considered to be extraordinary events concerning the prophets, which many commentators consider scientifically, al-Râzî was content with saying that they were miracles and made no significant comment about them. al-Râzî, dealing with kawni verses in his work, took an approach emphasizing their references to tawhid (oneness of God) as it being the central point. He preferred to stick to the apparent meaning of the verses in the interpretation of the verses. However, it can be stated that he has made compulsive comments and in some cases remains completely silent.