Ümeyyeoğulları iktidarını meşrulaştırma çabası: Kâdî Ebû Bekr İbnü'l-Arabî örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜBRA ATEŞ

Danışman: MEHMET KALAYCI

Özet:

Fatimilerin devletleşmeleri ve zamanla Abbasi halifeliğine alternatif bir hilafet iddiasında bulunmaları, imamet odaklı tartışmaları alevlendirmiştir. Fatimilerin kendi hilafet anlayışlarının meşruiyetini temellendirirken aynı zamanda Abbasilerinkini geçersiz olarak göstermeye çalışmaları Hz. Osman ve sonrasında yaşanan hadiselerin yeniden ama yeniden hatırlanmasına ve tartışılmasına sebep olmuştur. Sünni gelenek açısından bu durum, yalnızca sahabenin savunulması anlamına gelmemektedir; yanı sıra Sünni tarih anlayışının da bir anlamda savunulmasıdır. Böylesi bir tarih anlayışının başlangıçtan sonraki sürece kesintisiz olarak taşınabilmesinde Emevi iktidar tecrübesi önemli bir halka konumundadır. Bundan dolayı sahabeyi savunmak, Sünniliğin tarihini savunmak anlamına gelmekte, her ikisini savunmak da Emevi iktidarını savunmaya götürmektedir. Bu çalışmanın zeminini oluşturan Endülüslü alim Ebû Bekr İbnü’l-Arabî (ö.543/1148) ve el-Avâsım mine’l-Kavâsım adlı eseri bu savununun dikkat çeken örneklerinden birini oluşturmaktadır. Bu eserde o, Ümeyyeoğullarının iktidarına giden süreci ve bu süreçte yaşanan olayları merkeze almıştır. Eserde ortaya koymaya çalıştığı en temel iki husustan biri sahabenin yaşanan olaylardan teberri edilmesi, diğeri de Muaviye ile birlikte başlayan Emevi iktidarının meşru olduğunun temellendirilmesidir. Bu çalışmada bu husus merkeze alınmış ve İbnü’l-Arabî’nin ilgili eserine yansıdığı haliyle görüşleri ortaya konmak istenmiştir.