Genetik algoritmaların finansal uygulamaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BARIŞ TAZE

Danışman: YALÇIN KARATEPE

Özet:

Genetik Algoritmalar (GA’lar), mikroişlemcilerin hızlı gelişimlerine paralel olarak son on yılda büyük önem kazanmış, çok noktadan paralel işleme kabiliyetleri sayesinde, sınırsız arama uzayına sahip optimizasyon problemlerine önemli katkılar sağlamışlardır. Evrim, doğal seleksiyon, genetik çaprazlama, mutasyon gibi, doğada türlerin ve dolayısıyla canlılığın devamını sağlayan biyolojik olayları model alması, GA’ların başarısında temel faktör olmuştur. Bu sayede optimizasyona yönelik güçlü höristikler geliştirilebilmiş, matematik, finans, coğrafya gibi geniş bir yelpazedeki problemlere çözümler üretilebilmiştir. Gelecek dönemde en çok kazandıracak yatırım aracının doğru tahmin edilebilmesi, yatırım araçları arasındaki alım-satım zamanlamasının doğru yapılabilmesi olarak tanımlanan piyasa zamanlaması problemi, bunun yanında, hisse senetlerinin getiri ve risk yönüyle optimum çeşitte ve oranda seçilmesini tarif eden portföy optimizasyonu problemi, yatırımcıların en önemli sorunları arasında olagelmiştir. GA’lar, finansın bu temel ihtiyaçlarına çözüm sunma iddiasındadırlar. Bu çalışmada GA’lar incelenmiş, finansal problemlere nasıl uygulandığı açıklanmıştır. Dahası, pratik başarısının ölçülebilmesi için bir bilgisayar yazılımı geliştirilmiş, Türk para piyasalarında denenmiş ve sonuçları özetlenmiştir. Bu sayede GA’ların gücü test edilebilmiş ve finansal problemlere son derece tatmin edici çözümler üretebildiği tesbit edilebilmiştir. Türk para piyasalarındaki örnek uygulama fevkalade başarılı ve yol göstericidir. Bu çalışma, piyasa zamanlaması probleminde mutlak sınırların hesaplanabilirliğini göstermesi, portföy optimizasyonu probleminde ise sunduğu ‘dengelenmiş ağırlık vektörleri’ aracılığıyla adaptif kabiliyeti tarif etmesi bakımından –umulur ki– bazı yeni fikirler ve iyileştirmeler barındırmaktadır.