Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EBUBEKİR KEKLİK
Danışman: SELDA KILIÇ
Özet:Bu çalışmada, II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı eğitiminin temel sorunları, bu sorunlar etrafındaki tartışmalar ve teklifler ele alınmıştır. Bu dönemin eğitim sorunları, genel olarak arşiv belgeleri ve dönemin diğer birinci elden kaynaklarından elde edilen veriler ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır. Dört bölümden meydana gelen bu tezde, Birinci Bölüm'de, XIX. yüzyılda başlayan, Osmanlı eğitimindeki değişim ve dönüşüm, İkinci Bölüm'de, II. Meşrutiyet dönemi eğitim tartışmaları, Üçüncü Bölüm'de, yine II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı eğitiminin temel sorunlarından biri olan ana dilde eğitim sorunu ve eğitimin yaygınlaşması ile bunun önündeki başlıca engellerden biri olduğu düşünülen Arap alfabesi arasındaki ilişki, Dördüncü Bölüm'de ise, dönemin temel eğitim sorunlarından olan öğretmenlik, eğitimin mali kaynakları, okul binaları ve teftiş konusu incelenmiştir. Birinci Bölüm'de ele alınan Osmanlı eğitimindeki değişim ve dönüşüm konusunun özünü, II. Mahmud döneminde başlayan ve 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile yeni bir teşkilata kavuşan Osmanlı modern eğitim kurumları, Osmanlı Devleti'nde kitle eğitimi düşüncesinin gelişimi ve modern eğitim kurumlarının taşraya yayılması oluşturmaktadır. İkinci Bölüm, II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı aydınlarının/eğitimcilerinin eğitim sorunu etrafındaki tartışmalarını ve eğitimden beklentilerini ele almaktadır. Üçüncü Bölüm, imparatorluğun Türkçe konuşulmayan bölgelerindeki Müslüman halkların ana dilde eğitim talepleri ve Osmanlı merkezî idaresinin bu konudaki çalışmalarına ayrılmıştır. Bu bölümde ayrıca Arap harflerinin ıslahı ve Latin harflerinin alınıp alınmaması tartışmaları, eğitimin yaygınlaştırılması sorunu etrafında incelenmiştir. Dördüncü Bölüm'de ise, özellikle ilkokul öğretmenlerinin maaş sorunu, bu durumun temel sebebi olan mali yetersizlikler, okul binaları ve teftiş hizmetlerine dair arşiv belgelerine dayanan veriler bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Eğitim, Osmanlı, Modernleşme, Kitlesel Eğitim, II. Meşrutiyet Dönemi, Taşra, Mektep, Eğitim Tartışmaları This study is addressing problems of the Ottoman education system during the Second Constitutional period and the discussions and proposals around these problems. The educational problems of this period have been assessed generally by the use of archive documents and other first-hand data acquired at that period. Consisting of four sections, the First Section of this thesis addresses the change and transformation that took place in the Ottoman education system in XIX. Century, Second Section deals with the Second Constitutional period education-related discussions, the Third Section deals with the mother tongue education issue which was one of the main problems of the Second Constitutional period Ottoman education system, prevalence of education and Arabic alphabet, which is thought to be an obstacle for spread of education, and the Fourth Section is a review on teachers, financial resources of education, school buildings and inspection. The essence of the change and transformation in Ottoman education system addressed in the First Section consist of Ottoman modern educational institutions that started in the Mahmood II era and gained a new structure through the Statue on General Education dated 1869, and also the development and spread to rural areas of the mass education idea in Ottoman State. Second Section presents the discussions and education-related expectations of Second Constitutional period Ottoman intellectuals/educators. Third Section is about the mother tongue education demands of Moslem communities living in the non-Turkish speaking parts of the empire and the efforts by the Ottoman central rule on this issue. In addition, this section also analyses the reclamation of Arabic letters and acquiring Latin letters around the issue of spreading education. Finally, Fourth Section contains issues such as the salary problems of primary school teachers in particular, financial deficiencies that are the actual cause of this problem, and data based on archive documents about school buildings and inspection services. Keywords: Education, Ottoman, Second Constitution Era, Rural, School, Discussions on Education.