Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SADRADDIN MAMMADLI
Danışman: ŞENAY GÖKBAYRAK
Özet:İnsanların sahip oldukları en doğal haklardan biri sağlıklı yaşam hakkıdır. Bununla birlikte sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmak yine insanların en temel haklarından biridir. Buna karşın, 21. yy' da bile çalışma hayatının savaştan daha tehlikeli olduğu açıkça görülmektedir. Savaşlardan dolayı yılda ortalama 650 bin insan ölürken, iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu her yıl 2 milyon insan ya hayatını kaybetmekte, ya da engelli hale gelmektedir. Hâlbuki günümüzdeki mevcut teknik ve teknolojik imkânlarla bu kazalar önlenebilir. Gelişmiş ülkelere göre hem ekonomisi zayıf, hem de sosyal devlet anlayışının yerleşmediği ülkelerde iş sağlığı ve güvenliğinin gelişimi daha yavaştır. Teknoloji ve çalışma standartlarının günden güne iyileştiği bir dönemde, gelişmiş ülkeler yasal tedbirler, toplumsal eğitim ve bilinçlendirmeyle bu sorunların çözümünde büyük ölçüde yol kat ederken, Türkiye gibi tam sanayileşmemiş, denetim, öneri ve eleştiri sistematiğinin gelişmediği ülkelerde bu sorun hala varlığını korumaktadır. Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimi, bu konuda yapılan düzenlemeleri incelediğimiz zaman, Türkiye'de sanayinin ortaya çıkması ve gelişimi bağlı olarak ne yazık ki, Batı ülkeleri kadar erken değil, aksine 1900'lü yılların başından itibaren başlamıştır. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği yasasının ve buna ilişkin kanunların, gerçek anlamda doğuşu 1900'lü yılların başlarında rastlanmaktadır. Türkiye'deki İş Sağlığı ve Güvenliğinin mevcut durumundan bahsedilirse, Türkiye'de İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili eksikliklerin başında, toplum da İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimin ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürünün yeteri düzeyde olmaması gelmektedir. Ne yazık ki, bu eksiklikler iş kazaları ve meslek hastalıklarına neden olmaktadır. Bu iş kazaları ve meslek hastalıkları, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hem ekonomik hem de sosyal kayıplara sebep olmaktadır. Söz konusu bu eksiklerin ortadan kaldırılmasının en önemli unsuru, toplumun İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda eğitilmesidir. Toplumun İSG konusunda eğitilmiş olması, çalışma hayatında da son derece önem teşkil etmektedir. Bu çalışma Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliğinin gelişim dinamiklerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışma kapsamında konuya ilişkin literatür taraması yapılarak ve konuya ilişkin belgeler incelenerek elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Türkiye, İş Sağlığı ve Güvenliği, Tarihsel Gelişim. One of the basic human rights is right to healthy life. By the same token, working in a healthy and safe environment is also a basic human right. However, it is obvious that work environment is more dangerous than wars even in the 21st century. While roughly 650 thousand people on average are killed due to wars annually, the number of people killed or disabled because of occupational accidents and illnesses is around 2 million. These accidents can nevertheless be prevented using cutting-edge technical and technological instruments. Compared to highly developed countries, the development of occupational health and safety is much slower in countries with underdeveloped economy, where the notion of welfare state is not embedded. Whereas developed states have accomplished remarkable success in coping with these problems by enacting legal measures, public education and awareness-raising in a period accompanied with constant improvement of technology and working conditions, the problem lingers on in non-industrialized places like Turkey, where the system of inspection, proposition and criticism has not been established. The survey of the related regulations shows that, unlike Western countries, the historical development of occupational health and safetyin Turkey, in connection with the establishment and development of industry, took a relatively latestart, tracing back to the beginning of the 1900s. Therefore, the actual genesis of the occupational health and safety code and related laws dates back to the early 1900s. As for the current state of occupational health and safety in Turkey, the primary deficiency is the lack of training and culture of occupational health and safety within society. Unfortunately, these issues pave the way for occupational accidents and illnesses. These accidents and illnesses in turn lead to both social and economic losses in Turkey like in other countries. The chief instrument for eliminating the abovementioned shortcomings is proper training of people on occupational health and safety. People's training poses utmost importance for working life. This study aims to analyze the developmental dynamics of occupational health and safety in Turkey. To this end, the findings from the review of related literature and investigation of documents are evaluated. Keywords: Turkey, Occupational Health and Safety, Historical Development.