Ankara çevresinde Orta Anadolu'nun neotektoniği ve depremselliği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KORHAN ESAT

Danışman: GÜROL SEYİTOĞLU

Özet:

Kuzeybatı Orta Anadolu esas olarak doğrultu atım tektoniğinin etkisi altındadır. Sağ yanal Kuzey Anadolu, Kırıkkale-Erbaa ve Eskişehir Fay Zonları bölgedeki ana doğrultu atımlı neotektonik unsurlardır. Bu fay zonlarının sınırlandırdığı, Ankara ve çevresini de içeren üçgen şekilli bölge yaklaşık KD-GB doğrultulu tektonik kama yapıları, kıvrımlar ve gömülü bindirmeler gibi birçok sıkışma yapısı içerir. Bu yapıların durumu yaklaşık KB-GD sıkışma ile uyumludur. Jeolojik yapılar, GPS analizleri ve depremlerin odak mekanizması çözümlerinin de gösterdiği gibi, ana doğrultu atımlı fay zonlarının etkisinde günümüzde genel olarak KB-GD doğrultusunda sıkışan bu bölge, “KB Orta Anadolu Sıkışma Bölgesi” adında ayrı bir neotektonik alan olarak tanımlanmıştır. 2005 ve 2007 yıllarında Bala’da meydana gelen ve büyüklükleri 5’in üzerinde olan depremler ve artçıları yakın zamanda Ankara çevresinde önemli bir sismik hareketliliğe neden olmuşlardır. Tuz Gölü Fay Zonu’nun kuzeybatı ucunda oluşan bu depremler, sağ yönlü doğrultu atımlı Afşar ve verev normal Karakeçili Faylarıyla ilişkilidir. Bunun dışında Ankara’nın kuzeyinde yer alan Orta’da 2000 yılında meydana gelen 6 büyüklüğündeki deprem, Ankara yakın çevresinde 5’in üzerinde büyüklüğe sahip deprem potansiyelinin varlığını gösterir. Tarihsel depremler de Ankara ve yakın çevresinin geçmişte yıkıcı depremler yaşadığını göstermektedir.Abstract NW central Anatolia is mainly dominated by strike-slip tectonics. Right lateral the North Anatolian, the Kırıkkale-Erbaa, and the Eskisehir Fault Zones are major strike-slip neotectonic elements in the region. The triangle shaped area bounded with these fault zones has many contractional structures such as tectonic wedges, folds, and blind thrusts. Trends of these structures are compatible with the NW-SE contraction. The area, which is under the influence of NW-SE contraction, is defined as a separate neotectonic region called “NW Central Anatolian Contractional Area” as indicated by the geological structures, GPS analyses, and focal mechanism solutions of the earthquakes. The 2005 and the 2007 Bala earthquakes (M>5) and their after shocks have caused an intense seismic activity around Ankara. These earthquakes occurred on the NW continuation of the Tuz Gölü Fault Zone and they are related to the right-lateral Afşar and oblique normal Karakeçili Faults. Besides, the 2000 Orta earthquake (M=6.0) located at the north of Ankara, shows the existence of the earthquake potential of magnitude 5 or more in the region. The historical earthquakes also show that Ankara and its surroundings have suffered from several destructive earthquakes in the past.