Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Süheyda Sarıkaya
Danışman: ÖZGÜR AYDIN
Özet:Sözcük dizilişine yönelik çalışmalar sözcük dizilişindeki değişkenliği belirleyen farklı etkenler üzerinde durmuşlardır. Bu tez çalışması EN ve NE olma durumlarına göre farklı dizilişler gösteren çalkalanmış yapıların işlemlenmesini ele almaktadır. Aynı genişletilmiş yansıtma içerisinde (sırasıyla) ana tümce ve yan tümcenin EN ve NE olma durumlarına göre tutarlı olarak EN/EN ve NE/NE diziliş gösteren yapılar uyumludur ve diller arasında oldukça yaygındır; EN/NE diziliş gösteren yapılar ise uyumsuzdur. Bu çalışmada yukarıda belirtilen koşullar Türkçe temel sözcük dizilişi dışında kalan yapıların işlemlenmesini ele almaktadır ve alanyazındaki tartışmalar Türkçe açısından değerlendirilmektedir. Buna ek olarak çalışmada tümcelerin belirtilen koşullarına göre sözdizim işlemlemesi temelinde dillerde gözlemlenen sözdizimsel evrensellere yönelik güçlü savlar, Türkçe ele alınarak incelenmektedir. Sözcük dizilişi bakımından farklı dizilişler gösteren uyumlu ve uyumsuz yapıların işlemleme farklarının incelenmesi için kendi-hızında okuma deneyi uygulanmıştır. Deney tümcelerinde –DIK ekiyle adlaştırılmış yerleşmiş eylemlerin olduğu yerleşmiş tümceler kullanılmıştır. Sonuç olarak, taşıma düzeyleri bakımından eşit olan uyumsuz ve uyumlu dizilişlerde uyumlu tümceler, uyumsuz tümcelere göre daha hızlı işlemlenmektedir. Bu da sözcük dizilişi etkisine işaret etmektedir. Tek taşıma bulunan uyumlu tümceler, iki taşıma bulunanlara göre daha hızlı işlemlenmiştir ve taşıma etkisi görülmektedir. Ana eylem ve yerleşmiş eylemlerde sözcük dizilişi ve taşıma etkileşimi anlamlıdır.