Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: PAKİZE ELİF TÜRKÖZ
Danışman: MEHMET ÇELİK
Özet:Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilimdalı bünyesinde yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın amacı Nasrettin Hoca kaynaklarının su kalitesi, kirliliği, kayaçlarla ilişkisi, depolama gücü, yağışla ilişkisi ve koruma tedbirlerinin araştırılmasıdır. Çalışma kapsamında Nasrettin Hoca kaynaklarının yağış alanı ve çevresindeki su noktaları incelenmiştir. İncelenen su kaynakları Bağbaşı kaynakları, Hatip Pınarı, Ali Pınarı, Saracık Çeşmesi, Gâvur Pınarı, Babadat Kaynağı ve Hamamkarahisar Kaynağı’dır. Kaynaklar temel hidrokimyasal özellikleri bakımından Ca-Mg-HCO3’lı olup, mermer-kireçtaşı ve metaofiyolitik türü kayaçlardan beslenmektedir. Kaynakların iz element içeriklerinin özellikle Sr, Ni, bakımından karbonatlı kayaçlarla, Al ve Mn bakımından ise şist türü litolojilerle ilişkili olması, kaynakların rezervuarını oluşturan karbonatlı kayaçlarla, geçirimsiz temeli oluşturan şistlerin kaynaklar üzerindeki rolünü göstermektedir. Nasrettin Hoca kaynaklarının kirliliğe karşı koruma alanları bölgenin hidrojeolojik, topoğrafik özellikleri ve Türk Standartları’ndaki şartlara göre 3 farklı kuşak olarak belirlenmiştir. Nasrettin Hoca kaynaklarının beslenme yüksekliği, izotopik içeriğine göre 1000 m ve 1380 m arasında değişmekte olup, bu yükseklikler yağış alanının güney bölümündeki, özellikle mermerlerin yer aldığı yüksek alanlar ve daha düşük kotlardaki Pliyosen ve Miyosen yaşlı çakıltaşlarının ve kumtaşlarının bulunduğu alanlara karşılık gelmektedir. Bağbaşı kaynaklarının en düşük debisi 143 l/s ile Ekim 2010 iken, en yüksek debisi ise 203 l/s ile Mayıs 2011 ayıdır. Bağbaşı kaynaklarının yağışsız dönemde, gerçek rejimde boşalım katsayısı 0,0011 gün-1 ve depolama kapasitesi ise 13,9 * 106 m3 olarak hesaplanmıştır.Abstract The aims of this study, which prepared as MSc thesis at Ankara University Graduate School of Applied Sciences Department of Geological Engineering are to investigate the water quality, contamination, water-rock interaction, the relationship with precipitation and the storage capacity of Nasrettin Hoca springs with an ultimate aim of establishing protection measures. Within the scope of this study, the springs in and around the catchment area, which are Bağbaşı springs, Hatip spring, Ali spring, Saracık Fountain and Babadat spring, were investigated. The springs are of Ca-Mg-HCO3 type when basic hydrogeochemical features are considered, are under the influence of marble-limestone and metaophiolitic units located in the recharge area and are of shallow circulation. The trace element contents of the springs show the influence of the carbonate rocks comprising the reservoir (Sr, Ni) and also the schists comprising the impermeable basement (Al, Mn). The protection area of the Nasrettin Hoca springs against contamination are determined as three different zones by considering the hydrogeologic and topographical features of the region and the Turkish Standards. According to the isotopic content of the springs, the recharge elevations of the Nasrettin Hoca springs are between 1000 m and 1380 m, corresponding to the topographically high areas where marbles outcrop and relatively low areas where Pliocene and Miocene aged conglomerate and sandstones are located. The discharge of the Bağbaşı springs changes between 143 l/s measured in October 2010 and 203 l/s measured in May 2011. The discharge coefficient of the Bağbaşı springs based on the recession period is calculated as 0.0011 day-1 and the storage capacity is calculated as 13,9 * 106 m3.